Universiteti a. A. Pulatov voleybol nazariyasi va

O‘quv guruhlarining jamlanishi va mashg‘ulotlar 
O‘quv yili 
Shug‘ullanuv-
chilar yoshi 
Guruhda 
shug‘ullanuvchilar 
soni 
Haftalik 
mashg‘ulotlar 
hajmi (soat) 
Yillik 
mashg‘ulotlar 
hajmi (soat) 
Birinchi
9-11 
15 
8 
416 
Ikkinchi
10-12 
15 
8 
416 
 
 

---

285 
15-jadval 
O‘quv-mashg‘ulot jarayonida tayyorgarlik turlariga ajratilgan 
mashg‘ulotlar hajmi (52 haftaga soatlarda)
T/r 
Tayyorgarlik turlari 
1-o‘quv yili,
9-11 yosh 
2-o‘quv yili,
10-12 yosh 
1. 
Nazariy
8 
18 
2. UJT 
131 
124 
3. MJT 
76 
64 
4. 
Texnik
107 
99 
5. 
Taktik
38 
51 
6. 
Integral tayyorgarlik
(shu jumladan nazorat o‘yinlari) 
38 
40 
7. 
Nazorat sinovlari 
18 
20 
JAMI: 
416 
416 
Mashg‘ulot kunlari soni 
194 
188 
Mashg‘ulotlar soni 
208 
208 
Musobaqa kunlari soni 
14 
20 
Lekin, 2009-yilda Yu.D. Jeleznyak, A.V. Chachin, Yu.P. Siromyatnikovlar 
muallifligida nashrdan chiqarilgan BO‘SM dasturida esa sport-sog‘lomlashtirish 
guruhiga qabul qilinadigan bolalar yoshi 6-8, shug‘ullanuvchilar soni 15 ta, 
haftalik mashg‘ulotlar hajmi 6 soat, yillik mashg‘ulotlar hajmi 312 soat deb 
belgilangan. 
Dastlabki tayyorgarlik guruhida ushbu ko‘rsatkichlar 9 yosh, 15 nafar, 6 soat, 
312 soat miqdorlirida qabul qilingan. 
Boshqa sport o‘yinlari turlari bo‘yicha foydalanilayotgan dasturlarda ham 
yuqorida qayd etilgan me’yoriy ko‘rsatkichlar bir-biridan keskin farq qiladi. 
Sport to‘garaklari va BO‘SMlarga tanlov o‘tkazishda bolalar yoshi, 
shug‘ullanuvchilar soni va boshqa ko‘rsatkichlarga standart va bir tartibda 

---

286 
yondashilmasa, qo‘llaniladigan yuklamalar me’yorini aniqlash, ularni hajmini 
jismoniy va funksional imkoniyatlar dinamikasiga muvofiq “to‘lqinsimon” 
prinsipda oshirishda jiddiy biopedagogik xatolarga duch kelish mumkin. 
Binobarin, ko‘p yillik sport trenirovkasi jarayonida bunday salbiy holatlar yuzaga 
kelmasligi uchun sport to‘garaklari va BO‘SMlarga qabul qilishda bolalar 
guruhlarini A.G. Xripkova tomonidan tabaqalashtirilgan quyidagi yosh guruhlari 
asosida tuzish maqsadga muvofiq: 
1-guruh – 5-6 yosh; 
2-guruh – 7-8 yosh; 
3-guruh – 9-10 yosh; 
4-guruh – 11-12 yosh; 
5-guruh – 13-14 yosh; 
6-guruh – 15-16 yosh; 
7-guruh – 17-18 yosh. 
Mamlakatimizda joriy etilgan “Alpomish” va “Barchinoy” maxsus test 
sinovlari ham aynan shu tabaqalashtirilgan tizimga asoslangan. 
Sport to‘garaklari, BO‘SMlarga tanlov o‘tkazish, qabul qilish hamda 
tayyorgarlik guruhlarini tuzishda biojismoniy jihatdan progressiv shakllangan 
kichik yoshdagi bola (shug‘ullanuvchi) katta yosh guruhiga o‘tkazilishi mumkin. 
Tanlov o‘tkazishning tartibi, uslublari, me’yoriy testlari va vositalari 13-rasm 
hamda 14-jadvalda keltirilgan. 

---

287 
 
89-rasm 

---

288 
16-jadval