1- SİYASAL ALANDA YAPILAN İNKILAPLAR -
Saltanatın kaldırılması ( 1 Kasım 1922)
-
Ankara’nın başkent olması (13 Ekim)
-
Cumhuriyetin ilanı (29 Ekim 1923)
-
Halifeliğin kaldırılması (3 Mart 1924)
-
Siyasi Partiler kuruldu.
-
TBMM açıldı
EĞİTİM VE KÜLTÜR ALANINDA YAPILAN İNKILAPLAR -
3 Mart 1924’te Tevhid-i Tedrisat Kanunu ilan edildi. Eğitim öğretim laikleştirildi. Bütün okullar Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlandı. Medrese ve okul ikiliğine son verildi
-
1Kasım 1928’de Latin alfabesi kabul edildi.
-
15 Nisan 1931’de Türk Tarih Kurumu kuruldu.
-
12 Temmuz 1932’de Türk Dil Kurumu kuruldu.
-
1924’te Topkapı Sarayı müze haline getirildi. Aynı yıl Etnografya Müzesi ve Güzel Sanatlar Akademisi açıldı.
-
1933’te İstanbul Üniversitesi ve Ankara Dil Tarih Coğrafya Fakültesi açıldı.
NOT: Türk Dil Kurumu ve Türk Tarih Kurumu’nun kurulması Atatürk’ün Milliyetçilik ilkesiyle doğrudan ilgilidir.
HUKUK ALANINDA YAPILAN İNKILAPLAR -
20 Ocak 1921’de ilk anayasa Teşkilat-ı Esasiye ilan edildi.
-
Cumhuriyetin ilanından sonra 1924 anayasası ilan edildi.
-
17 Şubat 1926’da Medeni Kanun ilan edildi. İsviçre’den alındı.
a) Birden fazla kadınla evlenme yasaklandı.
b) Mirasta ve boşanmada kadın erkek eşitliği geldi.
-
8 Mayıs 1928’de Borçlar Kanunu –İsviçre’den
-
10 Mayıs 1928’de Ticaret Kanunu—Almanya’dan
-
1Temmuz 1928’de Ceza Kanunu – İtalya’dan alınarak ilan edildi.
TOPLUMSAL (SOSYAL)ALANDA YAPILAN İNKILAPLAR -
25 Kasım 1925’de “Şapka Kanunu “ çıkarıldı.
-
30 Kasım 1925’de tekke , zaviye ve türbeler çıkarılan bir kanunla kapatıldı.
-
1934 çıkarılan bir kanunla din görevlilerinin dini elbiselerle ibadet yerleri dışında dolaşmaları yasaklandı. En yetkili kişi hariç (Diyanet İşleri Başkanı “”gibi)
-
1925 Yılında Hicri ve Rumi takvimler kaldırılarak Miladi takvim kabul edildi.1 Ocak 1926’dan itibaren uygulamaya geçildi.
-
1931 Yılında bir kanunla Okka ,arşın vb. yöresel ölçü birimleri yerine Kilo, metre ve litre gibi ölçü birimleri kabul edildi.
-
1935 Yılında hafta sonu tatili Cuma’dan Pazar gününe alındı.
-
24 Haziran 1934’te Soyadı Kanunu kabul edildi.
-
Türk Kadınına Siyasi Haklar Verildi.
a) 30 Nisan 1930’da belediye seçimlerinde seçmen olma hakkı,
b) 26 Ekim 1933’te muhtar seçme ve köy ihtiyar heyetine seçilme hakkı,
c) 5 Aralık 1934’te milletvekili seçilme ve seçme hakkı verildi.
NOT: Bir çok Avrupa ülkesinde Türk kadınından yıllar sonra milletvekili seçilme hakkı verilmiştir. Türkiye’de 1935 Yılındaki yapılan seçimlerde meclise 18 kadın milletvekili girmeyi başarmıştır.
MİLLİ EKONOMİ ALANINDA YENİLİKLER -
17 Şubat 1923 ‘de “İzmir İktisat Kongresi” toplandı .Milli ekonominin hedefleri belirlendi. Yatırım
yapacak şirketlere kolaylık sağlanacağı, milli bankanın kurulacağı, demiryolu yapımına önem verileceği,yerli malı kullanımı teşvik edileceği belirtilmiştir. Ayrıca kongrede “Misak-ı İktisadi” (Ekonomi Andı) ilan edildi. Buna göre ekonomik kararlar uygulanırken ekonomik bağımsızlığın titizlikle korunması kararlaştırıldı.
-
Özel teşebbüsün yetersiz olmasından dolayı 1930’dan itibaren “Devletçi” bir ekonomi politikası uygulanmaya başlanmıştır.
-
1933 yılında “İlk Beş Yıllık Kalkınma Planı” hazırlandı ve başarıyla uygulandı.
TARIM ALANINDA GELİŞMELER
-
Köylünün durumunu düzeltmek için Aşar (Öşür) vergisi 1925’te kaldırıldı.
-
Ziraat Bankasının verdiği kredi artırıldı.
-
Çiftçinin tarımda makine , iyi tohum , gübre ve ilaç kullanımı teşvik edildi.
-
Çiftçiye damızlık hayvan, tohum, fidan , borç para verildi.
-
1929’da “Tarım Kredi Kooperatifleri” kuruldu.
SANAYİ ALANINDA GELİŞMELER -
1925’te “Sanayi ve Maadin Bankası” kuruldu. (Yıpranmış Osmanlı tesislerini tamir etmek için.)
-
1927’de “Teşvik-i Sanayi Kanunu” çıkarıldı.(Halk sanayiye teşvik edildi, ancak halkın gücü olmadığından “Devletçilik” politikası izlendi.)
-
1933’te “İlk Beş Yıllık Sanayi Planı” hazırlandı.
-
1933’te Sümerbank kuruldu.
-
1938 ‘de “İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planı” hazırlandı .Ancak 1939’da II. Dünya Savaşı’nın çıkması bu planın uygulanmasına engel olmuştur.
-
Ülkedeki madenleri aramak için 1935’te Maden Tetkik Arama Enstitüsü (M.T.A) kuruldu. Madenleri işlemek içinde Etibank kuruldu.
-
1939’da Türkiye’nin ilk demir çelik fabrikası olan Karabük Demir-Çelik Fabrikası kuruldu.
TİCARET ALANINDA GELİŞMELER -
1924’te İş Bankası kuruldu.( İş sahiplerine kredi vermek amacıyla kuruldu)
-
1 Temmuz 1926 ‘da “Kabotaj Kanunu” çıkarıldı. Böylece Türk karasularında yolcu ve yük taşıma hakkı yalnızca Türk gemilerine verildi. Ayrıca Denizbank’ın kurulmasıyla denizcilik faaliyetleri artmıştır.
-
BAYINDIRLIK ALANINDA GELİŞMELER -
Demiryolları yabancı şirketlerin elinden alınarak devletleştirildi. Yeni demiryolları yapıldı. Cumhuriyetin ilanından 1938 yılına kadar 3360 km demiryolu yapılmıştır.
-
Osmanlı Devleti’nden 18335 km kalan karayolu 1948 yılında 45000 km’ ye çıkmıştır.
-
Denizcilik alanında Kabotaj Kanunu çıkarılmış ve yeni liman ve iskeleler yapılmıştır.
-
Pek çok yeni şehir ve kasaba inşa edilerek modern bir görünüm almıştır.
TÜRKİYE’DE İNKILAP HAREKETLERİ
Atatürk’ün inkılap anlayışı radikal ve köklü değişiklikler yapılması şeklindeydi. Özellikle Türk milletini son yüzyıllarda geri bıraktıran kurumları kaldırmak, yerine çağdaş kurumlar getirmek istiyordu. Zaten ulusal egemenlik anlayışına uygun kurulan bir devletin de yeni kurumlara ihtiyacı vardı. Bundan dolayı birbirini takip eden değişik alanlarda çeşitli inkılaplar yapılmıştır.
SİYASİ ALANDA :
1- Saltanatın kaldırılması (1 Kasım 1922 – Laikliğin ilk aşaması)
2- Ankara’nın başkent olması (13 Ekim 1923)
3- Cumhuriyet’in ilanı ( 29 Ekim 1923 – Demokratikleşmede önemli bir adım)
4- Halifeliğin ilgası (3 Mart 1924 Laikleşmede önemli bir adım)
5- Ordunun siyasetten ayrılması (19 Aralık 1924)
6- Anayasa’dan “Devletin dini İslam’dır” ibaresinin çıkarılması (10 Nisan 1928)
7- Atatürk ilkelerinin anayasaya girmesi (1937)
HUKUKİ ALANDA :
Yenilik Yapılmasının Nedenleri :
§ Osmanlı Devleti’nde hukuki birliğin olmaması
§ Modern hayatın ihtiyaçlarına cevap verememesi
§ Batı medeniyetine bir an önce geçmek için batı hukukuna yönelme gereği
§ Osmanlı hukuk sisteminin, laik devletin esaslarına uygun olmaması
§ Osmanlı hukuk sisteminde kadın hakları konusunda eksikliklerin olması
§ Mecellenin tamamlanamamış olması
Medeni Kanunun Kabulü (17 Şubat 1926) :
Medeni kanun, evlenme, boşanma, miras vb. her türlü ilişkileri düzenlemektedir. Medeni kanun bu yönüyle toplum hayatının düzenlenmesinde önemli rol oynamıştır.
Türkiye laikliği benimsediği için şer’i hukuka göre düzenlenen mecelleyi uygulayamazdı. Yeni bir kanun hazırlanması da çok zaman alabilirdi. Bundan dolayı Japonlar’ın yaptığı gibi İsviçre Medeni Kanunu’nun alınması kararlaştırıldı. En son hazırlanan modern bir kanundu. Akılcı ve pratik çözümler getiriyordu. Laiklikte önemli bir adım atıldı.
Buna göre; tek eşlilik, resmi nikah zorunluluğu, kadınlara da boşanma hakkı, mirasta ve şahitlikte eşitlik, kadınların dilediği işte çalışabilmesi, Patrikhane’nin dünya ile ilgili yetkilerinin kaldırılması, din ve mezhep farkının kaldırılması gerçekleştirilmiştir.
Not : Ayrıca Almanya’dan Ceza Mahkemeleri Usülü, İtalya’dan Ceza, Fransa’dan idari hukuk alınmıştır.
EĞİTİM VE KÜLTÜR ALANINDA :
Osmanlı Devleti’nde eğitimde birliğin olmaması ve dini nitelikli olması yenilik yapılmasını zorunlu kılıyordu.
1- Tevhid-i Tedrisat Kanunu (3 Mart 1924) : Eğitim ve öğretim birleştirilerek, devlet denetimine ve Milli Eğitim Bakanlığı emrine verildi. Bu kanun çerçevesinde medreseler kapatıldı. (Laiklikle ilgilidir.)
2- Maarif Teşkilatı Hakkında Kanun (1926) : İlk ve orta öğretimin esasları tespit edildi. Eğitim-öğretim hizmetleri laik eğitim anlayışıyla modernleştirildi. (Laiklikle ilgilidir.)
3- Harf İnkılabı (1 Kasım 1928) : Türkler tarih boyunca Göktürk, Uygur ve Arap alfabelerini kullanmışlardı. Laik Türkiye Devleti’ne en uygunu olarak görülen Latin alfabesi, yeni Türk alfabesi olarak kabul edildi.
4- Millet Mektepleri’nin Açılması (1928) : Yeni Türk Alfabesi’ni “halka” öğretmek amacıyla okullar açılmıştır.
§ Türk Tarih Kurumu’nun Kurulması (15 Nisan 1931) : Türk tarihini “Milliyetçilik ve Laiklik” ilkeleri esaslarına uygun olarak ele almak, Türkler’in kökenini, hizmetlerini, kurdukları devlet ve medeniyetleri araştırmak amacıyla kurulmuştur.
5- Türk Dil Kurumu’nun Kurulması (12 Temmuz 1932) : Türkçe’yi yabancı dillerin tesirinden kurtararak gelişmesini ve zenginleşmesini sağlamak, dilde millileşme ve sadeleşme yoluna gitmek, Türkçe’yi bir bilim ve kültür dili haline getirmek amaçlanmıştır.
Not : Türk Tarih Kurumu ve Türk Dil Kurumu’nun kurulması milliyetçilik ilkesiyle ilgilidir.
6- Üniversite Reformunun Yapılması (1933) :
- Darülfünun kaldırılarak yerine İstanbul Üniversitesi kurulmuştur. (31 Mayıs 1933). Modern bilime açık olan bu üniversitede Hitler Almanyası’ndan kaçan bilim adamları da görev aldılar.
- Ankara Hukuk mektebi (1925 – İlk yüksekokul), Yüksek Ziraat Enstitüsü (1933)
- Ankara Dil, Tarih ve Coğrafya Fakültesi (1936 – İlk fakülte)
- Güzel Sanatlar Akademisi, Devlet Konservatuarı açıldı.
TOPLUMSAL ALANDA :
1- Kılık – Kıyafet İnkılabı :
- Şapka Kanunu (25 Kasım 1925)
- Dini Kıyafetlerle dolaşılmasının yasaklanmadı (3 Aralık 1934)
Not-1 : Çağdaşlaşma ile ilgili bir inkılaptır.
Not-2 : Diyanet İşleri Başkanı, Patrik ve Hahambaşı bu kanunun dışında tutulmuştur.
2- Tekke, Zaviye ve Türbelerin Kapatılması (30 Kasım 1925) : Çıkarılan kanunla tekke, türbe ve zaviyeler kapatıldı. Yine aynı kanunla “
Şeyhlik, dedelik, dervişlik, seyyitlik, çelebilik, türbedarlık” gibi unvanlar da kaldırıldı. (Laiklikle ilgilidir)
3- Takvim, Saat ve Ölçülerde Değişiklik : Bu alanlarda birliği sağlamak ve batılılaşmak amacıyla değişiklik yapılmıştır. Hicri ve Rumi takvim yerine Miladi Takvim (1 Ocak 1926) kabul edildi.
Ağırlık ve uzunluk ölçüsü olarak uluslar arası ölçüler olan metre ve gram kullanılmaya başlandı (1 Nisan 1931)
Devletler arası ilişkilerde düzeni sağlayabilmek için hafta tatili Cuma’dan pazara alındı. (1935).
4- Soyadı Kanunu’nun Kabulü (21 Haziran 1934) : Kişilerin sosyal hayatta kolaylıkla tanınmaları, karışıklıkların önlenmesi için herkese Türkçe ve ahlaka aykırı olmayan birer soyadı verilmiştir. TBMM Mustafa Kemal’e “Atatürk” soyadını vermiştir.
Bu kanunla beraber eski toplum zümrelerini belirten unvanlar kaldırıldı. Aynı kanunla Osmanlı nişan ve rütbelerini taşımak da yasaklandı.
5- Kadınlara Siyasi Haklar Verilmesi (5 Aralık 1934) : Kadınlara 1930’da belediye meclislerine, 1933’te muhtarlıklara girme hakkı, 5 Aralık 1934’te de milletvekili seçme ve seçilme hakkı bir çok Avrupa devletinden önce verilmiştir.
EKONOMİK ALANDA :
Mustafa Kemal, askeri zaferlerin, siyasi ve ekonomik zaferlerle devam ettirilmesi gerektiğine inanıyordu. Bu gayeyle ekonomik faaliyetleri bir bütün olarak değerlendirmiş ve Lozan imzalanmadan önce ele almıştır.
1- İzmir İktisat Kongresi (18 Şubat – 4 Mart 1923) : Lozan’daki barış görüşmelerinin kesildiği bir sırada, İzmir’de Türkiye İktisat Kongresi toplandı. Değişik kesimlerden 1135 temsilcinin katıldığı bu kongrenin sonucunda “Misak-ı İktisadi” kabul edildi. Buna göre ekonomik kalkınmada tam bağımsızlık öngörülüyor, kaynakların en iyi şekilde değerlendirilmesi ve kendi çabamızla kalkınmanın gereği ortaya konuluyordu.
2- Kapitülasyonların Kaldırılması (24 Temmuz 1923) : Lozan’da kesin olarak kaldırılmıştır.
3- İş Bankası’nın Kurulması (1924) : Özel sektöre destek sağlamak amacıyla ilk özel Türk bankası olan İş Bankası kuruldu.
4- Aşar Vergisi’nin Kaldırılması (17 Şubat 1925) : Köylünün rahatlatılması ve üretimin artırılması amacıyla aynı zamanda şer’i bir vergi olan aşar kaldırıldı.
5- Kabotaj Kanunu’nun Çıkarılması (1 Temmuz 1926) : Türkiye karasularında Türk gemicilerin ticaret yapmasına imkan tanınıyor, denizcilik geliştirilmeye çalışıyordu. (Milliyetçilikle ilgilidir.)
6- Teşvik-i Sanayi Kanunu (1926) : Özel sektörü sanayi alanına çekmek ve ona kredi sağlamak için çıkarılmıştır.
7- Tarım-Kredi Kooperatiflerinin Kurulması (1928) : Çiftçiye kredi, ucuz alet ve makine imkanı oluşturmaya çalışıldı.
8- Toprak Reformu (1929) : Topraksız köylüyü toprak sahibi yapmak hedeflenmiştir. Fakat tam başarılı olunamamıştır.
9- Birinci 5 Yıllık Kalkınma Planı (1933 – 1938) : Bu dönemde devlet, temel tüketim ve ara mallar sağlamak gayesiyle üç beyaz ve üç siyah projesine ağırlık vermiştir. Un, şeker, pamuk üç beyazı, kömür, demir ve akaryakıt ise üç siyahı oluşturuyordu. Bu temel malların üretilmesi ile döviz tasarrufu sağlandığı gibi, bu maddeler ile dışa bağımlılık da ortadan kalkacaktı.
Hazırlanan bu plana göre özel sektörün gerçekleştiremeyeceği yatırımlar, devlet eliyle yapılmaya başlandı. Plan doğrultusunda dokuma, demir, kağıt, cam ve kimya alanlarında 1937’ye kadar onaltı fabrika kuruldu. Fabrikaların işletmeye açılmasıyla, dışarıdan alınan mallar yüzde elli oranında azaldı. “İkinci Beş Yıllık Plan” ise İkinci Dünya savaşı’ndan dolayı uygulanamadı. Fakat, 1945 yılına kadar süren savaş esnasında Türkiye, dışarıya muhtaç olmadan kendi ihtiyaçlarını karşılayabilmiştir. Sümerbank’ın açılmasıyla elde edilen başarı, kuruluşların açılmasını teşvik etmiş ve maden işleri uğraşacak Etibank kurulmuştur. Böylece sanayide devletçilik ilkesi yerleştirilmeye çalışılmıştır.
Not : Çağdaşlaşmanın en yoğun olduğu dönem 1923-1934 yılları arasıdır
SİYASİ ALANDA İNKILAPLAR
|
EĞİTİM VE KÜLTÜR ALANINDA İNKILAPLAR
|
TOPLUMSAL(SOSYAL)ALANDA İNKILAPLAR
|
HUKUK ALANDA İNKILAPLAR
|
EKONOMİK ALANDA İNKILAPLAR
|
* TBMM'nin açılması
(23 Nisan 1920)
*Saltanatın kaldırılması
( 1 Kasım 1922)
*Cumhuriyetin ilan edilmesi
(29 Ekim 1923)
*Halifeliğin kaldırılması
(3 Mart 1924)
*1921 Anayasasının kabul edilmesi
*1924 Anayasasının kabul edilmesi
*Kadınlara seçme ve seçilme hakkı verilmesi(1930,1933,1934)
*Çok partili hayata geçiş
|
*Tevhidi Tetrisat kanunu'nun çıkarılması(3 Mart 1924)
*Maarif teşkilatı ile ilgili kanunun çıkarılması(1926)
*Latın alfabesinin kabul edilmesi
(1 Kasım 1928)
*Medreselerin kapatılması
Üniversite kanunun çıkarılması(1933)
*Türk tarih kurumu kurulması
(15 Nisan 1931)
*Türk dil kurumunun kurulması
(12 Temmuz 1932)
*Millet mekteplerinin açılması(1928)
|
*Tekke ve zaviyelerin kapasılması
(30 Kasım 1925)
*Soyadı kanununun kabul edilmesi
(21 Haziran 1934)
*Kılık ,kıyafet Kanunu(3 Aralık 1934)
*Şapka kanununun çıkarılması
(25Kasım1925)
*30 Kasım 1925’de tekke , zaviye ve türbeler in kapatılması
*Miladi takvim kabul edildi
(.1 Ocak 1926)
*1931 Yılında bir kanunla Kilo, metre ve litre gibi ölçü birimleri kabul edildi.
*1935 Yılında hafta sonu tatili Cuma’dan Pazar gününe alındı.
*24 Haziran 1934’te Soyadı Kanunu kabul edildi.
*Türk Kadınına Siyasi Haklar Verildi.
a) 30 Nisan 1930’da belediye seçimlerinde seçmen olma hakkı,
b) 26 Ekim 1933’te muhtar seçme ve köy ihtiyar heyetine seçilme hakkı,
c) 5 Aralık 1934’te milletvekili seçilme ve seçme hakkı verildi.
|
*1921 Anayasasının kabul edilmesi
*1924 Anayasasının kabul edilmesi
*Medeni kanunun kabulu
(17 Şubat 1926)
*İcra, iflas, borçlar ve ticaret kanunlarının kabulu
*17 Şubat 1926’da Medeni Kanun ilan edildi. İsviçre’den alındı
|
Tarım
*Aşar vergisinin kaldırılması (17 Şubat 1925)
*Yüksek ziraat entitüsünün açılması
*Toprak repormunun yapılması(1929)
*Ziraat bankasının kredi olanaklarını artırılması
*Tarım kredi kooperatiflerinin kurulması(1928)
Ticaret
*İzmir iktisat kongresinin toplanması(18 Şubat – 4 Mart 1923)
*İş bankasının açılması(1924)
*Kabotaj kanunun kabulu (1 Temmuz 1926)
*Takvim, saat ve ölçülerde değişiklik yapılması
* Miladi Takvim (1 Ocak 1926) kabul edildi.
*Ağırlık ve uzunluk ölçüsü olarak uluslar arası ölçüler olan metre ve gram kullanılmaya başlandı (1 Nisan 1931)
*Devletler arası ilişkilerde düzeni sağlayabilmek için hafta tatili Cuma’dan pazara alındı. (1935).
Sanayi
*Maden tetkik entitüsünün açılması(1935)
*Teşvik-i sanayi kanununun kabulü(1926)
*1. Beş yıllık kalkınma planının yapılması(1933 – 1938)
*Etibank açılması
*Sümerbankın açılması(1933)
|
V.ÜNİTE
ATATÜRKÇÜLÜK
Atatürkçülük:Esasları Atatürk tarafından belirlenen,devlet hayatına ,fikir hayatına ,ekonomik hayata ve toplumun temel kurumlarına,devletin rejimine ve işleyişine ait gerçekçi fikir ve ilkelerdir.
Atatürkçülük iki bölümde incelenir:
I-)Atatürk’ün Ulaşmak İstediği Hedef İlkeler
-
Milli egemenlik
-
Milli bağımsızlık ve özgürlük
-
Milli birlik ve beraberlik
-
Yurtta barış dünyada barış
-
Çağdaşlık ve Batılılaşma
-
Akılcılık ve Bilim
-
Vatan ve Millet Sevgisi
-
Milli Tarih ve Milli Dil Bilinci
II-)Atatürk’ün Siyasal Sistem İlkeleri
-
Cumhuriyetçilik
-
Halkçılık
-
İnkılapçılık
-
Laiklik
-
Devletçilik
-
Milliyetçilik
Atatürk’ün Siyasal Sistem İlkeleri,1931 yılında C.H.P’nin kongresinde kabul edilmiş ve 5 Şubat 1937’de de anayasamızın başlangıç maddesinde yer almıştır.
Atatürkçülüğün Özellikleri
-
Atatürkçülük tam bağımsızlığı gerektirir.Temelinde milli kültür vardır,dış baskı yoktur.
-
Atatürkçülük ülkenin huzur ve refah içinde olmasını ister
-
Atatürkçülük milli egemenliği savunur
-
Atatürkçülük aklın ve bilimin öncülüğünde çağdaşlaşmak için gerekli ortamı hazırlar,akla ve mantığa uygundur.
-
Dogmalara dayanmaz. Akılcılık ve bilimselliği temel aldığından yeniliklere açık, dinamik bir düşünce sistemidir Durağan değildir,dinamiktir;sürekli kendini yeniler,çağın ve milletin ihtiyaçlarına göre yeniden şekillenir
-
Devlet yönetiminde Türk Milleti’nin söz ve karar sahibi olmasını esas alır.Türk Milletinin iradesinin üstünde bir güç yoktur.
-
Bazı Avrupa ve Afrika ülkelerinin bağımsızlıklarına da etki yaptığı için evrenseldir.
-
Atatürkçülüğü oluşturan ilkeler bir bütündür. Birbirinin devamı ve tamamlayıcısıdır,birbirinden ayrılmaz tek tek değerlendirilmez,bir bütünü oluşturan öğelerdir.
-
Türk milletinin ihtiyaçlarından, tarihi gerçeklerinden doğmuş, temelinde Türk tarihi ve kültürü olan milli bir düşünce sistemidir
Atatürkçü Düşünce Sisteminin Oluşmasında Etkili Olan Olaylar
► Fransız ihtilali'nden sonra demokrasi, eşitlik, adalet, insan hakları, özgürlük ve milliyetçilik gibi kavramların tüm dünyada yaygınlık kazanmaya başlaması
► Osmanlı Devleti'nin, Avrupa devletlerinin gerisinde kalması ve her alanda Avrupa'ya bağımlı hale gelmesi
►Trablusgarp, Balkan ve I. Dünya Savaşlarının kayıplarla sonuçlanması neticesinde Türk halkının büyük acılar çekmesi
► Avrupa devletlerinin ve azınlıkların, Osmanlı topraklarını bölmeyi amaçlamaları
► Mondros Ateşkesi'nin ardından başlayan işgaller karşısında Osmanlı yönetiminin aciz kalması
ATATÜRKÇÜ DÜŞÜNCEDE MİLLİ GÜÇ UNSURLARI
HER ŞEY GÜÇLÜ BİR TÜRKİYE İÇİN
Bir ulusun, ulusal hedeflerine ulaşabilmek amacıyla kullanabileceği maddi ve manevi kaynaklarının toplamına milli güç denir. Milli güç unsurları şunlardır:
Siyasi Güç: siyasi güç, devletin gücünü milletten alması ve devlet politikalarının millet iradesine göre belirlenmesi esasına dayanır.
Ekonomik Güç: : Ülkenin kalkınması için yararlanılan kaynakları, insan gücünü ve uygulanan ekonomik politikaları kapsar. Askeri Güç:Ülkeyi iç ve dış tehlikelere karşı korumak için oluşturulan askeri güçtür. Askeri gücümüzü Türk Silahlı Kuvvetleri oluşturur.
Sosyokültürel Güç Bir ülkede eğitimli, kültürlü ve teknik bilgilerle donanmış insanların oluşturduğu güce, sosyokültürel denir. Milli gücün temel öğesi olan insan iyi yetiştirildiğinde siyasi, ekonomik ve askeri güç de değer kazanır.
Sosyokültürel güç; bilim, sanat ve diğer alanlarda gelişmeye yol açar. Bunun bilincinde olan Atatürk, bireyden başlayarak halkı eğitmek ve halkın bilgi düzeyini yükseltmek için çalışmalarda bulunmuştur.
CUMHURİYETLE BİR MİLLETİZ
ATATÜRK İLKELERİ
- Atatürkçülüğün altı temel ilkesi vardır. Bunlar:
Cumhuriyetçilik, milliyetçilik, halkçılık, devletçilik, laiklik, ve inkılapçılık (devrimcilik)’tır.
CUMHURİYETÇİLİK:
1-Devletin rejim şeklidir.
2-Halk egemenliğini esas alır
3-Demokratiktir.
4-Seçme ve seçilme hakkı tüm vatandaşlara verilir.
5-Hükümet ile millet arasında kopukluk yoktur.
6-Bu ilke,bir kişinin,ailenin ya da zümrenin ülke yönetimini ele almayı kabul etmez.
Anahtar kelimeleri:
-
Ulusal Egemenlik,
-
Seçim,
-
Ulusal İrade,
-
Çok Partili Rejim,
-
Seçme ve Seçilme Hakkı
UYARI:Cumhuriyetçilik İlkesi Doğrultusunda Yapılan İnkılaplar
► TBMM'nin açılması
►1921 ve 1924 Anayasalarının yapılması
► Saltanatın kaldırılması
► Cumhuriyetin ilan edilmesi
► Siyasal partilerin kurulması
► Ordunun siyasetten ayrılması
► Kadınlara seçme ve seçilme haklarının verilmesi
Cumhuriyetin Kazandırdıkları
-
Ülkenin bir hanedan tarafından yönetilmesi uygulamasına son verilmiş, vatandaşlar devlet yönetimine eşit olarak katılma imkanı elde etmişlerdir.
-
Temel hak ve özgürlükler devlet güvencesi altına alınmıştır.
-
Herkesin kanun önünde eşitliği sağlanmış, kanunları uygulama görevi bağımsız mahkemelere verilmiştir.
Düşünce özgürlüğü sağlanarak, vatandaşlara huzurlu bir hayat sürme olanağı tanınmıştır
-
Gelişmemize engel olan unsurlar ortadan kaldırılarak, çağdaş uygarlığa ulaşmayı sağlayacak bir ortam oluşturulmuştur.
-
18 yaşını dolduran her Türk vatandaşına seçme ve halk oylamasına katılma hakkı ve sorumluluğu getirmiştir.
Do'stlaringiz bilan baham: |