Umurtqalilar


-rasm. Akula skeletining sxemasi



Download 15,32 Mb.
bet21/155
Sana18.02.2022
Hajmi15,32 Mb.
#453096
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   155
Bog'liq
26umurtqalilarzoologiyasi laboratoriya mashg\'uloti

20-rasm. Akula skeletining sxemasi:
1-umurtqalari, 2-umurtqalarining ustki yoylari, 3-umurtqalarining pastki yoy­ lari. 4-qovurg‘alari, 5-miva qutisi, 6-hidlov kapsulasi, 7-eshituv kapsulasi, 8-jabra yoyi, 9-til osti yoyi, 10-tanglay-kvadrat tog'ayi, 11-mekkel tog‘ayi, 12-radialivalar, 13-yelka kamari, 14-chanoq kamari, 15-bazaliyalar.

O'q skeleti bir qancha tog'ay umurtqalarning bir-biri bilan harakatchan birikishidan hosil bo'lgan umurtqa pog‘onasidan iborat. Xorda deyarli reduksiyalangan. Umurtqa pog'onasi tana va dum umurtqalariga boiinadi (21-rasm).


2 1-rasm. Akula umurtqalarining ko'ndalang kesimi:
A - tana umurtqasi, В — dum umurtqasi: 1-xorda, 2-umurtqa tanasi, 3-ustki yoy, 4-orqa miya, 5-ko‘ndalang o ‘sim ta, 6-qovurg‘a, 7-pastki yoy, 8-gemal kanal.


Umurtqaning asosiy qismini umurtqa tanasi tashkil etadi. Umurtqa tanasi orqa va oldingi tomondan ichiga chuqur botib kirgan. Bunday umurtqalar qo‘sh botiqli yoki amfitsel umurtqalar deb ataladi. Har qaysi umurtqa tanasining marka-


zida teshik bor, bu teshikdan xorda o‘tadi va har bir umurtqa­ ning ikkinchi umurtqa bilan qo'shilgan yerida u kengayib, har qaysi umurtqa tanasidan o‘tganda torayadi. Umurtqa tanasi­ ning ustki yon tomonlaridan bir juft o'simta —ustki yoy chiqa­ di, bu yoylaming orasida ustki oraliq plastinkalar bor. Ustki yoylar oraliq plastinkalar bilan birga orqa miya kanalini ikki yondan o‘rab oladi. Umurtqa tanasining ostki tomonidan past­ ga qarab pastki yoylar chiqadi. Tana qismining pastki yoylari qisqa yon o‘simtalardan iborat boiadi, bu yon o‘simtalarga tog‘ay qovurg‘alar birikadi. Dum qismi pastki qisqa yoylarda pastki birlashtiruvchi plastinkalar yordami bilan juft-juft boiib birlashib, dum qismining asosiy qon tomirlari joylashgan va ularni muhofaza qiladigan gemal kanalni hosil qiladi.
Bosh skeleti. Akulaning bosh skeleti ikkita boiimga, ya’ni
miya qutisi (neurokranium) va visseral (og‘iz va jabra ap- paratlari skeleti)ga boiinadi (22, 23-rasmlar). Neurokranium tarkibiga: miya qutisi, sezuv organlari (eshituv va hidlov) ka­ psulasi hamda tumshuq skeleti kiradi. Miya qutisining tepa qopqogi faqat tog‘aydan tuzilgan, oldingi qismidagina katta teshik — oldingi fontanel bor. Bosh miyani orqa tomondan ensa o‘rab turadi, bu boiimda katta ensa teshigi boiadi. Bosh miya ensa teshigi orqali orqa miya bilan qo‘shiladi.
Eshituv kapsulalari ko‘z kosasining orqasida, eshituv bo‘limining yon devorlariga joylashgan. Ko‘z soqqalaii joylashgan chu­ qurcha — ko‘z kosalari miya qutisi oldingi qismining ikki yonida o‘rnashgan. Miya qutisining ensa boiimiga tananing birinchi umurtqasi birikadi. Miya qutisining asosi keng boiib, ko‘z kosalarini ikkiga ajratadi, bunday keng asosli bosh ske­ leti t- platibazal tipdagi bosh skeleti deb ataladi.



Download 15,32 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   155




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish