Umurtqalilar zoologiyasi

56-rasm. Baqaning til osti apparati: 
1-tana, 2-keyingi shoxcha, 3-oldingi shoxcha. 
Amflbiyalarning barchasidagidek, baqaning miya qutisi ham 
bir oz xondral suyaklaridan tuzilgan bo‘lib, deyarli tog'aydan 
tashkil topgan. Bu tog'ayning juda kam qismi qoplagich suyak­ 
lar bilan qoplangan. Baqa miya qutisining ensa boiimida hozir­ 
gi barcha amfibiyalardagidek faqat yon ensa suyaklarigina bor. 
Ensa boiimining ustki ensa suyagi bilan ostki ensa suyagi taraq­ 
qiy etmaganligidan ensa boiimining shu yerlari tog'ayligicha 
qolgan. Yon ensa suyaklarining har qaysisida bittadan qo'shiluv 
bo'rtmasi bor. Bu bo‘rtmalar yordamida bosh skelet birinchi 
bo'yin umurtqasiga harakatchan tarzda birikadi. Bu xususiyat 

---

www.ziyouz.com kutubxonasi 
quruqlikda yashovchi barcha umurtqali hayvonlar uchun xos. 
Bunday ikkita ensa bo‘rtmalarining mavjudligi amfibiyalar uchun 
juda xarakterli. Miya qutisining qopqog'i bir-biriga choksiz 
birikkan bir juft qoplovchi, 
manglay-boshtepa suyaklaridan 
iborat. Ulaming oldida hid bilish kapsulalarini qoplab turuvchi 
uzunchoq uchburchak 
burun suyaklari 
joylashgan. Bu suyak- 
laming orqa uchlari ko'z kosasining oldingi devori tarkibiga 
kiradi. Bir oz oldinroqda jagiararo suyaklarning bo'rtib chiqqan 
o'simtalari ko'rinib turadi. Eshituv bo'limida baliqlardagi ta- 
laygina quloq suyakchalaridan faqat bir juft 
oldingi quloq su­ 
yagi 
hosil boigan. U ko'z kosasining qisman orqa devorini 
tashkil etadi va shu bilan birga eshitish kapsulasini himoya 
qiladi. Oldingi quloq suyaklarining yon tomonlarida tangach­ 
asimon suyaklar joylashgan boiib, bular oldingi uchi bilan ko'z 
kosasining qisman orqa devorini tashkil etsa, orqa uchi bilan 
esa 
tanglay-kvadrat tog'ayining 
orqa, suyaklashmagan tog'ay 
uchini qoplaydi. Miya qutisining tubini diqqat bilan ko'zdan 
kechirsak, undagi butsimon qoplag'ich suyak parasfenoid 
ko'rinadi. Bu suyakning oldi va ust qismida mayda tishchali