Umurtqalilar zoologiyasi

Zog'ora baliqning tashqi ko'rinishi va ichki organlari tuzilishi bilan 
tanishib chiqqach, quyidagi rasmlarni albomga chizib oling: 
1. Zog'ora baliqning tashqi tuzilishi; 
2. Ichki organlarining umumiy joylashish sxemasi; 
3. Jabraning ko'ndalang kesimi; 
4. Qon aylanish sistemasining sxemasi; 
5. Bosh miyasining tuzilishi. 

---

www.ziyouz.com kutubxonasi 
7-mashg‘ulot. 
SUYAKLI BALIQLAR SKELETI 
O b ’e k tn in g s i s t e m a t ik 
h o la t i 
Tip. 
Xordalilar — Chordata 
K enja tip. 
Umurtqalilar — Vertebrata yoki 
B o sh s k e le tlila r 
— 
Craniata 
B o 'l im . 
Jag‘og'izlilar — Gnathostomata 
K a tta sin f. 
Baliqlar — Pisces 
S in f. 
Suyakli baliqlar — Osteichthyes 
K enja sinf. 
Shu’la qanotlilar
-
Actinopterygii 
K a tta tu rku m .
Suyakdor baliqlar — Teleostei 
T u rk u m . 
Karpsimonlar — Cypriniformes 
Vakil. 
Z o g ‘ora baliq — Cyprinus carpio L. 
Kerakli materiallar va jihozlar: 
zog'ora baliqning tax- 
taga o'matilgan skeleti, zog'ora baliqning kartonga yopish- 
tirilgan skelet bo'laklari (tana va dum umurtqalari, ko'krak va 
qorin suzgich qanotlari skeletlari kamarlari bilan), bosh ske- 
leti; preparoval ninalar, qo'l lupasi; suyakli baliqlar skeletlari 
aks ettirilgan rangli jadvallar. 
Mashg'ulotning maqsadi:
zog'ora baliq misolida suyak-
li baliqlar sinfi vakillarining skeletini o'rganish 
Ishning mazmuni: suyakli baliqlar skeleti tog'ayli baliqlar 
skeletidan farq qilib, asosan suyaklardan tashkil topgan. Suyaklar 
kelib chiqishiga qarab tog'ay (xondral) suyaklar va teri, ya’ni 
qoplag'ich suyaklarga bo'linadi. Xondral suyaklar tog'ay 
to'qimasining sekin-asta suyak to'qimasiga almashishidan hosil 
bo'ladi. Qoplagich suyak chin terida hosil boiadi va tog'aylik 
davrini o'tamaydi. 
Laboratoriya mashg'ulotida yaxshi pishirilgan baliq terisini 
ehtiyotlik bilan shilib olib, teri ostida joylashgan orqa va dum 
muskullarining tuzilishini ko'zdan kechiring. So'ngra skeleti- 
ning 
asosiy 
boiimlari: kalla suyagi, umurtqa pog'onasi, 
60 

---

www.ziyouz.com kutubxonasi 
qovurg‘alari, suzgich qanotlari suyaklarining tuzilishi bilan 
tanishing. Umurtqa pog‘onasidagi tana va dum umurtqalari- 
ning tuzilishini taqqoslab o'rganing (33-rasm).