Umurtqalilar zoologiyasi

emizuvchilar vakilining ichki tuzilishi, qon aylanish sistemasi 
sxemasi, erkak va urg'ochi sutemizuvchilarning siydik-tanosil 
sitemasi va bosh miyasining tuzilishi aks ettirilgan jadvallar. 
Mashg'ulotning maqsadi:
quyon yoki kalamush misoli- 
da sutemizuvchilar sinfi vakillarining ichki tuzilishini o'rganish. 
Ishning mazmuni: 
quyon yoki kalamushni yorish. Jonsiz- 
lantirilgan quyon yoki kalamushning oyog'ini to'g'rilab va 
yon tomonga tortib, vannachaga chalqancha qomini osmonga 
qilib yotqizish lozim. So'ngra qomidagi terini pinset bilan 
qisib, yuqoriga ko'tarib anal teshigidan boshlab to engak osti- 
gacha o'rta chiziq bo'ylab qaychi bilan terisi bo'yiga kesiladi 
(teri ostidagi muskul qatlam kesilmasin). Shundan so'ng terini 
tana muskulidan ajratib, yon tomonlarga ag'darib nina yoki 
to'g'nog'ich bilan vannachaga qadaladi. Tana bo'shlig'ini ochish 
uchun ichki organlarga zarar yetkazmasdan qorinning muskul 
devorini bo'yiga to ko'krak qafasigacha o'rta chiziq bo'ylab 
qaychi bilan kesish kerak. So'ngra oxirgi qovurg'alarining tashqi 

---

www.ziyouz.com kutubxonasi 
qirralari bo'ylab yon tomonlarga ko'ndalang kesim hosil qi- 
linadi. Hosil bo'lgan muskul parchalarini yon tomonlarga qayi- 
rib, vannachaga qadaladi. 
Ko'krak qafasini ochish uchun pinset bilan to'sh suyagi- 
ning qilichsimon o'simtasini ko'tarib qaychida diafragma ke- 
siladi, shuningdek, o'ng va chap tomondagi qovurg'alari tog'ay 
hamda suyak qismlari chegarasi bo'ylab yon tomonlari bilan 
kesilib, ko'krak qafasining o'rta qismida hosil bo'lgan kesim 
parchani chetga olib qo'yiladi. So'ngra ko'krak bo'shlig'i or-