Umurtqalilar zoologiyasi

teshigi 
bor (78-rasm). 
78-rasm. Qoquvchi patning tuzilish sxemasi: 
1-pat o'qi, 2-pat yelpig'ichi, 3-pat tanasi, 4-birinchi tartibdagi tolachalar, 5- 
ikkinchi tartibdagi tolachalar, 6-ilmoqchalar. 
Pat tanasining ichki qismi g‘ovak o‘zak ЬДап to‘lgan bo‘lsa, 
qalam uchining bo‘shlig‘ida bir-biriga kirib turgan nozik shox 
qalpoqchalar bor. Bu qalpoqchalar o'sayotgan yosh patni qon 
bilan ta’minlagan o'lik pat so‘rg‘ichlaridir. Pat yelpig‘ichining 
har biri talaygina uzunchoq uch qirrali plastinkalar —birinchi 
tartibdagi tolachalardan hosil bo'lgan. Bu tolachalarga undan 
ham mayda 
ikkinchi tartibdagi tolachalar 
o‘mashgan. Har 
qaysi ikkinchi tartibdagi tolacha uchida mikroskopik ilmoq- 
chalar bo'ladi. Bu ilmoqchalar ikkinchi tartibdagi boshqa tol- 
achalar ilmog‘iga ilashib oladi. Yelpig‘ichlari bo'lgan katta 
yirik patlami kontur patlar deyilib, voyaga yetgan qush gavda 
shaklini shu kontur patlar belgilaydi. Ulardan ayrim guruhlari 
maxsus nomlangan, masalan: dum usti patlari, quloq qoplag'ich 
patlari, qanot usti qoplag'ich patlari. Qanot chetidan chiqqan 
katta patlar 
qoquv patlari 
deb ataladi. Qoquv patlari uch 

---

www.ziyouz.com kutubxonasi 
turli bo'ladi: panjalarda bo‘ladigan 
birinchi tartibdagi qo- 
quv patlari 
yoki 
katta qoquv patlari
va bilakka birikadi- 
gan 
ikkinchi tar-tibdagi qoquv patlari 
yoki
kichik qo- 
quv patlari
hamda yelka suyagiga birikkan 
uchinchi tartib- 
dagi qoquv patlari 
(79- rasm). 
79-rasm. Qanot skeletida qoquv patlarining joylanishi: 
1-birinchi tartibdagi qoquv patlari, 2-ikkinchi tartibdagi qoquv patlari, 3- 
uchinchi tartibdagi qoquv patlari, 4-qanotcha. 
Tuzilishi tipik qoquvpatnikiga o‘xshash va murtak holicha 
saqlangan birinchi barmoqdagi to‘p-to‘p patlar