Umurtqalilar

54-rasm. Baqaning bosh skeleti:
A — ustidan, В — ostidan, V - orqasidan, G — pastki jag‘i ustidan ko‘rinishi, bosh skeletining tog‘ay qismi punktir (nuqta) bilan ko‘rsatilgan: 1-yon ensa suyagi, 2-ensa bo'rtmasi, 3-oldingi quloq suyagi, 4- hidlov ponasim on suyagi, 5-burun suyagi, 6-manglay- tepa suyagi, 7-tangacha suyagi, 8-parasfenoid, 9- tanglay suyagi, 10-dimogl suyagi, 11-xoana (ichki bu­ run teshigi), 12-tanglay-kvadrat tog‘ayi, 13-jag‘lararo (oldi) suyagi, 14-yuqorijag‘ suyagi, 15-kvadrat-yonoq suyagi, 16-qanotsim on suyak, 17-mekkel to g ‘ayi, 18- iyak-jag‘ suyagi, 19-tish suyagi, 20-burchak suyak, 21- katta ensa teshigi.

Ikkinchi bo'lim baqaning lichinkalari (itbaliqlar)da yaxshi taraqqiy etgan bo'lib, u baliqlarning visseral skeletiga o'xshash. Voyaga yetgan baqalarda esa visseral skelet (jag‘ yoylaridan tashqari) ancha soddalashgan va o'zgargan bo'ladi.

Jag‘ yoylari. Ikkilamchi yuqori jag‘ barcha suyakli baliqlar va yuqori rivojlangan umurtqali hayvonlardagiga o'xshash ik­
kita juft suyakdan: jagiararo suyak bilan yuqori jag‘ su­ yagidan tashkil toshgan. Ustki jag‘ suyagining orqasida kvadrat yonoq suyagi o'rnashgan. Bu suyakning oldingi uchi yuqori jag' suyagiga birikadi, keyingi uchi esa tanglay kvadrat tog'ayiga qo'shilib, og'iz atrofidagi pastki chakka yoy deb ataladigan suyak ko'prikchani hosil qiladi.
Pastki jag‘ asosan mekkel tog'ayidan iborat. Uning uchi tanglay kvadrat tog'ayining keyingi uchlariga birikadi. Oldin­
gi uchi esa suyakka aylanib, o'z jufti bilan birikib ketadigan kichkina iyak-jag‘ suyagini hosil qiladi. Mekkel tog'ayining asosiy qismi burchak suyak deb ataladigan uzun qoplag'ich suyak bilan (bu suyakdan yuqoriga qarab toj o'simta chiqadi), oldingi qismi esa tish suyagi bilan qoplangan.