Umumta’lim maktablarida kimyo fani bo’yicha amaliy mashg’ulotlar va labaratoriya ishlarini o’tkazilishi bo’yicha tavsiyalar

Laboratoriya va amaliy mashg‘ulotlar, kimyoviy moddalar, jihozlar bilan ishlash va ularni saqlash. Laboratoriya mashg‘ulotlarini o‘tkazish.

Amaliy mashg‘ulotlar va laboratoriya ishlarining bajarilishdagi asosiy talablar

• O‘quv dasturi rejasi asosida o‘tkazish;
• Texnik xavfsizlik qoidalariga rioya qilgan holda bajarish;
• Kimyoviy jihozlar va reaktivlardan unumli foydalanish.

Amaliy mashg‘ulotlar va laboratoriya ishlarining bajarilishdagi asosiy kamchiliklar

Amaliy va laboratoriya tajribalarini to‘liq bajarmaslik

Reaktivlarning yetishmasligi

Zamonaviy ta’lim omillaridan foydalanish

Kundalik hayotga bog‘lab tajribalar ko‘rsatish

Amaliy mashg‘ulotlardan

na’munalar

Texnik xavfsizlik qoidalariga rioya qiling!

Aks holda…

Texnik xavfsizlik qoidalariga rioya

qilish kundalik hayotda.

• Kislorod havo rangli balon idishlarda saqlanadi.
• Tabiiy gaz portlash xususiyatiga ega bo‘lgani uchun qizil rangli balon idishlarda saqlanadi.
• Azot sariq rangli balon idishlarda saqlanadi.

Texnik xavfsizlik qoidalariga rioya

qilish kundalik hayotda.

• Kiyim etiketlarida suv harorati yoziladi.

2. Tarkibida xlor bor bo‘lgan kir yuvish vositalari kiyim rangini oqartirish xususiyatiga ega. Kiyim rangini saqlash uchun bunday kir yuvish vositalar yordamida yuvish mumkin emas.

laboratoriya ishi Kislota eritmalarining indikatorlarga ta’siri

Kerakli jihozlar va reaktivlar: probirka, indiktor qog‘ozi, lakmus eritmasi, metilloranj, xlorid kislota, sirka kislota, limon kislota

Ishning borish tartibi: xlorid kislota, sirka va limon kislota indiktor qog‘ozi tushiriladi va kuzatiladi.

Inson terisi kuchsiz kislotali muhitga ega. Bunga oddiy kundalik hayotda kartoshka artgandan so‘ng qo‘lning qorayishini misol keltirish mumkin. Oshqozon shirasi tarkibida esa xlorid kislota mavjud. Me’da shirasidagi bu kislotalar bakteriyalarni ham o‘ldiradi.

Chumoli kislotasi

5-amaliy mashg‘ulot. Eritmalar tayyorlash.

Mineral suvlar va ularning tarkibidagi kimyoviy moddalar bilan izohlanib tushuntiriladi. Kalsiy va karbonat ionlari bor bo‘lgan suvlar qon bosimi bo‘lgan insonlar uchun xavfli. Magniy va sulfat ionlari bo‘lgan suvlar tinchlantiruvchi va qon bosimini me’yorlashtiruvchi xususiyatga ega. Tarkibida oltingugurt bor bo‘lgan suvlar kuchli antibakterial va teri kasalliklarini davolash xususiyatiga ega.

1-laboratoriya ishi Rux gidroksidning olinishi,unga kislota va ishqor eritmalarining ta’siri

Kerakli jihozlar va reaktivlar:probirka,menzurka ,suv, ZnCl2 NaOH

Ishning borish tartibi: NaOH eritmasi tayyorlab olinadi, 1-2ml probirkaga quyiladi. Ustiga ZnCl₂eritmasi quyiladi. Hosil bo’lgan cho’kmaga HCl va H2SO4 eritmasi quyiladi.

1) 2NaOH+ZnCl₂→2NaCl+Zn(OH)₂↓

2) Zn(OH)₂+2HCl→ZnCl₂+2H₂O

3) Zn(OH)₂+2NaOH →Na ₂ ZnO ₂ +2H₂O

Amfoter xusisiyatga ega bo’lgan alyuminiy tarkibli dorilar organizmda oshqozon-ichak kasalliklarida islatiladi. Masalan , “Alyumag” dorisi tarkibi alyuminiy va magniy elementlardan tarkib topgan. Alyuminiy organizmda ishqoriy va kislotali muhitni me’yorda saqlab turishda amfoterlik xossasiga asoslanadi. Magniy elementi inson organizmini tinchlantirish xususiyatiga ega.

Virtual laboratoriya

1-amaliy mashg‘ulot. Galogenlar.

Ftor galogeni tish emali tarkibida uchraydi. Tish pastasi tarkibida ftor bo‘ladi. Ftor tishning mustahkamligini saqlaydi. Tish emali insonlardagi kuchsiz kislotali muhitida yemiriladi. Ammo bu tish pastalari 6 yosh va undan kichik bo‘lgan bolalarga tavsiya etilmaydi. Sababi, kichik yoshdagi bolalarda tish emali to‘liq shakllanmagan bo‘ladi. Sut tishlari ftoridlar ta’sirida salbiy oqibatlarga olib kelishi mumkin.

3-laboratoriya ishi. Shisha turlari va undan yasalgan mahsulotlar

Silikat sanoati mahsulotlari.

Silikat sanoati mahsulotlari. Keramika, sopol buyumlar.

Tarixiy obidalar

Zamonaviy binolar

Amaliy va laboratoriya ishlarida video filmlardan na’munalar

Virtual laboratoriya Oltingugurt

Har bir jamiyatning kelajagi ta’lim tizimining qay darajada rivojlanganligi bilan belgilanadi. Zero, inson qalbiga yo‘l ta’lim va tarbiyadan boshlanadi.