Umumiy tushunchalar. Fanning maqsadi va vazifalari

Asosiy tushunchalar. Dinamika qonunlari. Dinamikaning ikki asosiy masalasi.

1.Inersiya qonuni. Tashqi muhitdan ajratilgan moddiy nuqta tashqaridan kuch ta’sir etmaguncha o`zining tinch holatini yoki to`g`ri chiziqli va teng o`lchovli harakatini saqlashga intiladi. Shuni ta’kidlab o`tish kerakki,bitta kuch ta’sirida bo`lgan moddiy nuqta (jism) bir xil vaqt orasida turli masofaga siljiydi va tezligi har xil bo`ladi. Demak, moddiy nuqtalar bitta kuch ta’sirida o`zlarining tezligini tez yoki sekin o`zgartiradi. Bu xususiyat moddiy nuqtaning inertligi deyiladi. Moddiy nuqtaning inertlik o`lchovi fizik miqdor bo`lib,u (m) massa deb ataladi. 2. Dinamikaning asosiy qonuni. Moddiy nuqtaning harakatlantiruvchi kuch ta’siridan olgan tezlanishi shu kuch yo`nalishida bo`lib, miqdori mazkur kuch miqdoriga proporsionaldir (13.1-rasm). Bu qonunning matematik ifodasi quyidagicha yoziladi: F = ma. Dinamika masalalarini ikkita asosiy turga ajratish mumkin. Bu masalalar erkin moddiy nuqta uchun quyidagicha: Dinamikaning birinchi asosiy masalasida moddiy nuqta massasi va uning harakat qonuni berilgan bo`lib, harakatlantiruvchi kuchni topish so`raladi. Dinamikaning ikkinchi asosiy masalasi esa moddiy nuqta massasi va unga ta’sir etuvchi kuch ma’lum bo`lganda,shu kuch ta’siridan hosil bo`ladigan kinematik elementlarni topishdan iborat.

44.