Umumiy tilshunoslikda bog‘langan qo‘shma gaplar karomat Obidovna Islomova Samarqand viloyati, Narpay tumani, 66-maktab Annotatsiya



Download 277,95 Kb.
Pdf ko'rish
bet1/4
Sana19.07.2022
Hajmi277,95 Kb.
#824785
  1   2   3   4
Bog'liq
umumiy-tilshunoslikda-bog-langan-qo-shma-gaplar



UMUMIY TILSHUNOSLIKDA BOG‘LANGAN QO‘SHMA GAPLAR 
 
Karomat Obidovna Islomova 
Samarqand viloyati, Narpay tumani, 66-maktab 
 
Annotatsiya: 
Ushbu maqolada umumiy tilshunoslikda bog‘langan qo‘shma 
gaplar tadqiq qilingan. Lingvistik nuqta’iy nazardan an’anaviy sintaksisda bog‘langan 
qo‘shma gap til birligi funksional-semantik munosabatiga ko‘ra tiplarga ajratilgan. 
Bog‘langan qo‘shma gaplarda funksional tahlil masalasiga qo‘shma gap qismlarning 
predikativlik va gap bo‘laklarining vazifasidan emas, qo‘shma gap qismlarini 
bog‘lovchi vositalarning funksionallik xususiyatidan kelib chiqib yondashish kerak.
 
Kalit so`zlar: 
qo‘shma gaplar, bog‘langan qo‘shma gaplar, til, teng 
komponentli, tobe komponentli, murakkab sintaktik qurilma, lingvistik ta’limot. 
 
COMPOUNDS IN GENERAL LINGUISTICS 
 
Karomat Obidovna Islomova 
Samarkand region, Narpay district, School №66 
 
Abstract: 
This article examines related phrases in general linguistics. From a 
linguistic point of view, a compound sentence unit connected in traditional syntax is 
divided into types according to its functional-semantic relationship. The problem of 
functional analysis in connected sentences should be approached not on the basis of 
the predicative and parts of speech, but on the functionality of the means of 
connecting parts of speech. 
Keywords:
conjunctions, conjunctions, language, equal component, subordinate 
component, complex syntactic device, linguistic doctrine. 
Tilning kishilar o‘rtasidagi aloqa quroli ekanligi barchaga ma’lum. Biroq u o‘z 
murakkab sistemasi va strukturasiga ega bo‘lgan quroldir. Muayyan tilda 
so‘zlashuvchilarning asosiy vazifasi ana shu qurolni amalda qo‘llay bilishdan iborat. 
Albatta, so‘zlashuv jarayonida biz til belgilaridan foydalanamiz. Belgilar esa har bir 
tilning sistemasida uning voqeligini ta’minlovchi asosiy vositadir. 
F. de Sossyurning lingvistik ta’limotida fonema til belgisi jumlasiga 
kiritilmaydi. Zotan, u mustaqil holda na grammatik va na leksik ma’no ifodalaydi
1

Biroq hozirgi tilshunoslikda ba’zi olimlar fonemani ham til belgisi sifatida talqin 
etmoqdalar va bu o‘rinda uning ma’no farqlovchi xususiyati e’tiborga olinmoqda
2

1
Соссюр Ф. де. Труды по языкознанию. – Москва, 1977. – С. 99-100. 
2
Березин Ф.М., Головин Б.Н. Общее языкознание. – Москва, 1979. – С.149.
"Science and Education" Scientific Journal
October 2020 / Volume 1 Issue 7
www.openscience.uz
199


Bizningcha, fonemani til belgisi tarzida izohlash ilmiy asosga ega emas. Agar uning 
ma’no farqlovchi xususiyatini nazarda tutsak, mazkur xususiyat mustaqil holda emas, 
balki muayyan belgi sathida amalga oshadi. Fonema mustaqil holda faqat til 
belgilariga xos bo‘lgan ifodalovchi jihatnigina o‘zida aks ettira oladi, unda 
ifodalanuvchi tushunchasi kuzatilmaydi. Bundan tashqari, ayrim tilshunoslar belgi 
tushunchasini keng qamrovda olmoqdalar. Unga ko‘ra, gapni (jumlani) ham til 
belgisi sirasiga kiritish lozim
3
. Nazarimizda, bunday mulohazaga qo‘shilib 
bo‘lmaydi. Chunki gap nutq birligidir va shu bois u har doim aktual tarzda namoyon 
bo‘ladi. 
So‘zning gap tarkibiga kirish masalasi ham ancha murakkab jarayon bo‘lib, u 
birinchi galda o‘zidan kichik birlik – morfemaning ko‘magiga tayanadi
4
. Chunki 
morfema (kelishik, egalik affikslari va boshq.) bo‘lmas ekan, so‘zlar o‘zaro bog‘lana 
olmaydi, hatto bitishuv usuliga ko‘ra munosabatga kirishayotgan so‘zlar ham nol 
ifodali morfemaga asoslanadi. 
Biroq shunga qaramasdan, tilshunosligimiz taraqqiyotining qariyb hozirgi 
davrigacha mazkur hodisa qonuniyatlariga izchil amal qilinmadi. Buni, ayniqsa, 

Download 277,95 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish