Umumiy psixologiya”

Ko’rish sezgilari: inson organizmning ajoyib qobiliyatlaridan biri bir energiya turini boshqa biriga o‘zgartira olishidadir. Sensor transduksiya – bu sensor tizimning qo‘zg‘atuvchi energiyasini nerv impulslariga aylantirish jarayonidir. Masalan, sizning ko‘zlaringiz energiyani qabul qiladi va uni quyidagi tartibda o‘zgartiradi: u mazkur energiyani nerv signallariga transformatsiyalaydi, natijada miya uni tahlil qilib siz ko‘rayotgan ob’ektni miyada aks ettiradi. Bu jarayon qanday kechishini ko‘rib chiqamiz. Ilmiy nuqtai nazardan qaraganda bizning ko‘zlarimiz ranglarni emas, balki bizga ranglardek tuyiladigan elektromagnit to‘lqinlarni idrok qilamiz. Biz rang deb idrok qiladigan jihatimiz elektromagnit radiatsiyaning umumiy spektorining nozik qismlarini idrok etamiz. Turli tirik organizmlar turli spektorlarda turlicha reaksiya bildiradi. Masalan, arilar qizil rangni idrok qilmaydilar, lekin ultrabinafsha ranglarni idrok qiladi. Ranglarning ikki muhim fizik jihati idrok qilinadi. Bu to‘lqinlarning uzunligi – ikki to‘lqinlarning uzunligi va intensivligi – bu ranglar to‘lqinining miqdori va bu ranlarning yorqinligiga ta’sir etadi.³⁹

Sezgi a’zolarining funksiyasini to‘liq tushunish neyropsixolog Rodjer Sperri tomonidan chuqur tahlil qilib berilgan. Masalan, agar siz qandaydir ob’ektga qarab turgan bo‘lsangiz vizual informatsiya miyaga million neyron impulslari orqali yetib boradi va u yerda tahlil qilinib, avvalgi ma’lumotlar bilan solishtirilgandan so‘ng siz ob’ektni taniysiz. Bu jarayonni quyidagi sxemada aks ettirish mumkin: