Umumiy o‘rta ta’lim

Ovqatlar va ovqatlanish qoidalari

Odam organizmi uchun hayvon va o‘simlik mahsu- lotlari zarur. Hayvon mahsulotlari go‘sht, yog‘, baliq, sut, tuxum kabilardan iborat. O‘simlik mahsulotlariga kraxmal, qandli, moyli va oqsilli moddalar kiradi. Ular sabzavot, meva, poliz ekinlari va donli ekinlardan olinadi.
Hayvon mahsulotlari ko‘proq solingan ovqat to‘yimli bo‘ladi. O‘simlik mahsulotlari unchalik to‘yimli bo‘l- masa-da, ular organizm uchun zarur bo‘lgan vitamin- larga boydir.
Bolalar shirinlikni yaxshi ko‘radilar. Lekin shirin- likni ko‘p iste’mol qilish organizm uchun zarardir. Shirinliklar, ayniqsa, qand-shakar, konfet-shokoladlarni ko‘p yeyish ishtahani bo‘g‘adi. Ishtahasiz iste’mol qilingan ovqatning hazm bo‘lishi qiyin bo‘ladi.
Odam organizmi uchun yeyiladigan ovqat xilma-xil bo‘lishi lozim. Ayniqsa, bolalar yaxshi o‘sishi, turli a’zolarining rivojlanishi uchun xilma-xil vitaminlarga boy bo‘lgan ovqatlarni iste’mol qilishi kerak.
Ovqat yaxshi hazm bo‘lishi uchun ovqatlanish qoida- lariga rioya qilish lozim.
Bir kunda to‘rt mahal, har doim ma’lum bir vaqtda ovqatlanish zarur:

• 
  ertalab maktabga ketishdan oldin – nonushta;
  
• 
  maktabdan qaytgandan keyin – tushlik;
  
• 
  oradan 3 – 4 soat o‘tgach – choshgohlik;
  
• 
  kechqurun – kechki ovqat.
  

109
Ovqatlanish gigiyenasiga qat’iy rioya qilish lozim.
Amaliy ish

1. 
   108-rasmga qarab, oshqozoningiz joylashgan joyni toping.
   
2. 
   Hazm qilish a’zolari nomini ayting va daftaringizga yozing.
   

Tayanch so‘zlar: nerv sistemasi, bosh miya, orqa miya, qizilo‘ngach, oshqozon, ichak, ingichka ichak, buyrak, siydik pufagi, yo‘g‘on ichak.


Savollar

1. 
   Nerv sistemasi nimalardan tashkil topgan? Bosh miya va orqa miya odamning qayerida joylashgan?
   
2. 
   Bosh miya va orqa miyaning vazifasi nimadan iborat?
   
3. 
   Ovqat oshqozonga qanday yetkaziladi?
   
4. 
   Oshqozonning vazifasi nimadan iborat?
   
5. 
   Ovqatlanish qoidalariga qanday rioya qilasiz?