Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti

Mamaraximova Nilufar Baxtiyorovna, 

Jizzax viloyati Do‘stlik tumani 6-maktab boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi 

 

Boshlang‘ich ta’lim jarayoni bolalarning mantiqiy tafakkur qila olish salohiyati, 

aqliy  rivojlanishi,  dunyoqarashi,  kommunikativ  savodxonligi  va  o‘z-o‘zini  anglash 

salohiyatini shakllantirishga, jismonan sog‘lom bo‘lishga, moddiy borliq go‘zalliklarini 

his  eta  olishga,  go‘zallik  va  nafosatdan  zavqlana  olish,  milliy  urf-odatlarni  o‘ziga 

singdirish va ardoqlash, ularga rioya qilishga o‘rgatadi.  

Bolalar mantiqiy fikrlash qobiliyatlarini shakllantirish masalasi bilan ularda to‘g‘ri, 

aniq,  qisqa  matematik  nutqni  o‘stirish  masalasi  uzviy  ravishda  bog‘langandir.  Bu 

boshlang‘ich  ta’limning  muhim  vazifalaridan  biridir.  Matematika  bilan  shug‘ullanish 

faqat  xotira  va  tafakkurni  shakllantiribgina  qolmay,  tafakkur  intizomini  aniq  tashkil 

etishni, fikrning bir joyga to‘planishini, aniqlikni talab qiladi. 

Matematikaning  boshlang‘ich  ta’limdagi  o‘zgarishlari  umuman  olganda  kichik 

yoshdagi  o‘quvchilarning  geometrik  bilimlari  chuqurligi  va  darajasining  o‘sganligi 

ko‘rsatadi. Biroq, boshlang‘ich sinflarda ishlash tajribasi ko‘rsatdiki, umumiy amaliyotda 

geometrik  bilim,  malaka  va  o‘quvchilarda  tipik  xatolar  uchrab  turadi.  Lekin  buning 

amalga  oshrish  uchun  o‘qituvchi  kun  talabiga  binoan  har  bir  darsga  avval  yaxshi 

tayyorlangan bo‘lishi kerak. Bundan tashqari geometriyaga munosib ko‘plab labaratoriya 

mashg‘ulotlarini o‘tishi lozim.  

Boshlang‘ich  matematika  dasturida  geometrik  material  katta  o‘rinni  oladi. 

Geometrik materialni o‘rganishning asosiy maqsadi geometrik figuralar (nuqta, to‘g‘ri va 

egri  chiziq,  to‘g‘ri  chiziq  kesmasi,  siniq  chiziq,  ko‘pburchak,  aylana  va  doira)  haqida 

ularning  elementlari  haqida,  figuralar  va  ularning  elementlari  orasidagi  munosabatlari 

haqida, ularning ba’zi xossalari haqidagi tasavvurlarning to‘la tizimini tarkib toptirishdan 

---