Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti

616

 

 

"Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti"  

xalqaro onlayn ilmiy-amaliy konferensiya materiallari 

 

chiqarilgan  matn  emas,  aksincha,  matnlardan  imkon  qadar  holi  bo‘lgan:  sur’at  va 

tasvirlar,  chizmalar,  annimatsiyalar,  videolar,  diagrammalar  va  lozim  bo‘lsa,  jadvallar 

qo‘llash kerak. 

Multimediali ta’limni qo‘llashda quyidagi printsiplarga e’tibor qaratish kerak: 

−  fazoviy bog‘liqlik prinsipi – bunda ekranda berilayotgan tasvir va uni ifodalovchi 

qisqa matn bir-biridan uzoqda emas, aksincha, yaqin qilib joylashtirilganda o‘quvchining 

tushunishiga; 

−  vaqtinchalik bog‘liqlik prinsipi – bunda ekrandagi tasvir va uni izohlovchi so‘zlar 

ketma-ket  emas,  aksincha,  birgalikda  sinxron  holatda  berib  borilishi  o‘quvchining 

anglashiga; 

−  moslik prinsipi – bunda berilayotgan multimediali ma’lumotda ortiqcha, mavzuga 

mos  bo‘lmagan  elementlardan  xoli  bo‘lish  tushuniladi  va  diqqat  bo‘linishini  oldini 

olishga yordam beradi. 

Multimediali ta’lim an’anaviy ta’limdan quyidagi ustunliklari bilan farq qiladi: 

−  rangli garfika, animatsiya, ovozli yondashuv, gipermatnlarni qo‘llashi; 

−  doimiy yangilanib turish imkoni mavjudligi; 

−  nashr etish va tarqatishning iqtisodiy kamxarajatli ekanligi; 

−  interfaol  “web”  elementlarning  biriktirilishi,  ya’ni  testlar,  yon  daftarcha  va 

boshqalar qo‘shilishi mumkinligi; 

−  qismlaridan osonlik bilan nusha olish imkonining mavjudiligi; 

−  gipermatnlar tufayli qismlarga o‘tishning osonligi; 

−  gipermurojaatlar orqali qo‘shimcha materiallar, adabiyotlar va boshqa ta’limiy 

saytlarga bog‘lana olishi uning ustunligini namoyon qiladi. 

Multimedia texnologiyalarining qo‘llanilishi quyidagi natijalarni ko‘rsatadi: 

−  ta’lim oluvchilarning qiziqishi va faolligi keskin ortadi; 

−  algoritmli ravishda fikrlash stili hosil bo‘la boshlaydi; 

−  to‘g‘ri,  optimal  qarorlarni  qabul  qilish  va  shunga  mos  ish  yuritish  qobiliyati 

shakllanadi. 

Ta’lim  tizimining  barcha  bo‘g‘inlarida  multimedia  texnologiyalarini  qo‘llash 

mumkin.  Qo‘llash  jarayonida  fanning  xususiyatlarini,  o‘quvchining  psixo-fiziologik 

imkoniyatlarini, yosh xususiyatlarini inobatga olish kerak. Hamma narsada ham me’yor 

borligini  unutmaslik  kerak.  Darslarning  to‘g‘ri  tashkil  etilishi  o‘qituvchining  bilimi, 

xohishi, dars berish va o‘rgatishga bo‘lgan intilishi, sabr, irodasi, darsning har bir qismiga 

e’tibor bilan ijodiy yondashishiga bog‘liq.