Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti

1 

1 

100 

2 

1 

1 

1 

2 

1 

Abdusamatov M 

0.5 

0.5 

66 

1 

0.5 

 

 

1 

2 

Erdanboyeva D 

1 

1 

86 

2 

1 

1 

 

1 

3 

Toshpo‘latov J 

1 

1 

80 

2 

1 

 

1 

2 

4 

Qayumov O‘ 

0.5 

1 

75 

1 

1 

1 

1 

1 

Izoh: 1-5 gacha bo‘lgan savollar o‘quvchining bilim darajasidan darak bersa, qolgan 

bandlar qobiliyatiga bog‘liq jihatlar deb qaraladi. 

"mavjud" - ko‘rsatilgan ball, "o‘rtacha" - balning yarmi,"yo‘q" - ball qo‘yilmaydi. 

Ta'lim  oluvchining  fan  (soha)ga  qiziqishi  (4  savol)  va  muloqotga  kirishuvchanligi  (8 

savol) o‘qituvchi uchun eng katta yordam beruvchi jihat deya, ularga 2 balldan berildi 

“TENGDOSHGA-TENGDOSH” 

Yuqoridagi  testda  kamchilik  va  qo‘pol  xatolarni  bartaraf  etgan  holda,  qo‘shimcha 

o‘zgartirishlar kiritib, yangi variantni ishlab chiqish ham mumkin. Qog‘ozbozlikka chek 

---

 

504

 

 

"Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti"  

xalqaro onlayn ilmiy-amaliy konferensiya materiallari 

 

qo‘yib (xayolan yoki qoralamada), shunday testlar orqali o‘quvchimizning salohiyatini 

taqriban  aniqlab  olib,  darslarda  tashkil  etilayotgan  kichik  guruhlar  taqsimotida 

foydalanish yaxshi samara beradi. Namuna asosida, 1-raqamdagi o‘quvchi 2-raqamdagi 

bilan, 3 va 4 tartibdagi ishtirokchilar o‘zaro hamkorlikni yoki bir kichik guruhda ishlay 

olishlari taxmin qilinadi.  

Asosiy maqsadga o‘tilsa, bunday hamkorlikni tashkil qilish dars sifatini oshirish bilan 

birga o‘quvchilarning bilim darajasini ham ko‘tarishi mumkin. Chunki olimlar fikricha, 

“o‘qituvchi-o‘quvchi”dan  ko‘ra,  ta’lim  oluvchilar  bir-biriga  o‘rgatsa,  o‘zlashtirish 

darajasi yuqori bo‘lar ekan. Bu amalda ham bir necha bor tasdig‘ni topgan. “O‘quvchi-

o‘quvchi”  metodi  bir  xil  fikrli,  tengdoshlarning  o‘zaro  bir-birini  tez  tushunishiga  va 

hamkorlikning natijasi o‘laroq, sog‘lom raqobat muhitini shakllantiradi. Ilg‘or pedagogik 

texnologiyaning  bunday  turi  yoshlarning  zamonaviy  bilimlarni  egallashlariga  yana  bir 

turtki  bo‘ladi.  Chunki  tabiiy  (partadosh),  tasodifan  (jurnaldagi  tartib  raqami  asosida), 

taxminan  yoki  tanlov  asosida  tuzilgan  guruhlarda  ko‘proq  bir-biriga  yaqin  darajadagi 

yigit-qizlar to‘planib qolishi mumkin hamda mas’uliyat yana harakatchanlar zimmasiga 

tushadi yoki ortda qolayotgan guruh yordamga muhtojlik sezadi.  

Bu yana baholashning asoslanmasligi va adolatsizligiga olib keladi. Hamrohlikning 

farqini kattalashtirmay, juftliklarni hosil qilish mashg‘ulotning zerikarli o‘tishini oldini 

oladi. Birgalikda o‘rganib o‘rgatishning juftliklarni hosil qilishning to‘g‘ri tashkillanishi 

ta’lim jarayoni markazida aynan ta’lim oluvchi turishi tamoyiliga amal qiluvchi vositadir. 

Baholash jarayoni to‘g‘ri va asosli bo‘lib, darsda hamkorlar bir-birini qo‘llab-quvvatlashi 

asosida befarqlik tuyg‘usi bartaraf etilib shijoatkorlikka intilish vaziyati yuzaga keladi. 

Besh barmoq barobar emasligi haqiqat, lekin o‘zini haqiqiy pedagog deya tan olgan 

o‘qituvchi  har  xil  saviyadagi,  qiziqishi  turli-tuman,  fikrlashi  o‘zgacha  o‘quvchilarga 

mavzuni teng darajada tushuntira olishi kerak. Bunga qanday erishish mumkin? 

*  Barmoqlarimizni  birlashtirish  -  auditoriyadagi  o‘quvchilarni  kichik  guruhlarga 

ajratib, hamkorlikni tashkil qilish bo‘lsa; 

* Musht qilish - ularni ma’lum bir mashg‘ulot bilan band qilish. 

Bu  oddiy  o‘xshatish,  biroq  barmoqlarimiz  musht  bo‘lgandagina  barobar  bo‘ladi 

xalos! O‘quvchilarning ham o‘zi o‘rganib, ham sherigiga o‘rgatishi dars mavzusini imkon 

qadar to‘liq o‘zlashtirilishini ta’minlay oladi.