Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti

402

 

 

"Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti"  

xalqaro onlayn ilmiy-amaliy konferensiya materiallari 

 

o‘quvchilar  bilimidagi  bo‘shliqlarni  aniqlab  oladi.  Chunki  yozma  nazorat  ishida 

o‘quvchining og‘zaki va yozma nutqni egallaganlik darajasi ko‘rinadi. O‘qituvchi har bir 

o‘quvchining qanday xatoga yo‘l qo‘yayotganlik darajasini aniqlash, tasniflash uchun har 

bir  nazorat  ishidan  so‘ng  o‘quvchining  xatolarini  tahlil  qilib  berishi  kerak.  Shunda 

o‘quvchilar  xato  qilgan  so‘zlari  ustida  ishlash  jarayonida  shu  so‘zlarning  to‘g‘ri 

yozilishini o‘rganadilar. Xatolikka yo‘l qo‘yayotgan so‘z, jumla ishtirokida gaplar tuzish, 

o‘zi  bog‘langan  so‘zi  bilan  ko‘chirish  orqali  shu  so‘zni  o‘quvchi  xotirasida  yaxshi 

saqlanib qolishiga yordam beradi.  

Bugungi kunda o‘quvchilar orasida ijodiy bayon yoki insho yozish jarayonida –

ning  – qaratqich kelishigini va  – ni  – tushum  kelishigining o‘rnini  almashtirish  hollari 

yoki qaratqich kelishigi o‘rnida tushum kelishigini qo‘llash kabi bo‘shliqlar mavjud. Bu 

ikki kelishik bilan bog‘liq xatolarni bartaraf etish uchun o‘qituvchi diktant turlaridan va 

dars o‘tishning turli usullaridan foydalangan holda qo‘shimcha mashg‘ulotlar tashkillab 

borishi maqsadga muvofiq. 

Qaratqich  kelishigi  –ning  o‘rniga  tushum  kelishigi  –ni  qo‘shimchasi  qo‘llash, 

asosan,  og‘zaki  nutqda  uchraydi.  Albatta,  bu  xatolik  yozma  nutqqa  ham  ta’sir  qilmay 

qo‘ymaydi. O‘quvchilarda bunday xatolikni bartaraf etish uchun o‘qituvchi qo‘shimcha 

mashg‘ulotlarda  tushuntirish  ishlarini  olib  borishi  kerak.  Maktabda  “Kelishiklar  “ 

mavzusi berilgan ammo har ikki kelishik qo‘shimchasini ajratib olib tushuntirish yaxshi 

samara  beradi.  Bunda,  asosan,  har  ikki  kelishik  qo‘shimchasi  haqida  quyidagi  jadval 

asosida tushuncha berish kerak.