Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti

Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati: 

1.  Джени Стил, Керт Мередис, Чарльз Темпл. Проект: Чтение и письмо для развития 

критического мышления. Пособие 1-7. – Бишкек: 2000. –235 с. 

2.  Drapeau  Patti.  Sparking  student  creativity  (practical  ways  to  promote  innovative 

thinking and problem soving).-Alexandria-Virginia,USA:ASCD. 2014. 

 

---

 

347

 

 

"Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti"  

xalqaro onlayn ilmiy-amaliy konferensiya materiallari 

 

BOLALARDA MUTOLAA MALAKASINI SHAKLLANTIRISHNING 

XUSUSIYATLARI 

 

Tolibova E’tibor,  

Farg‘ona viloyati Farg‘ona shahar 26-umumiy o‘rta ta’lim maktabi o‘zbek tili fani 

o‘qituvchisi 

 

Ma’lumki,  2017-yil  12-yanvar  kuni  O‘zbekiston  Respublikasi  Prezidentining 

“Kitob mahsulotlarini chop etish va tarqatish tizimini rivojlantirish, kitob mutolaasi va 

kitobxonlik  madaniyatini  oshirish  hamda  targ‘ibot  qilish  bo‘yicha  komissiya  tuzish 

to‘g‘risida”gi  Farmoyishi  qabul  qilindi.  Mazkur  farmoyishda  axborot-kutubxona 

muassasalarining,  ayniqsa,  ta’lim  sohasidagi  axborot-resurs  fondlarini  shakllantirishda 

o‘quv  adabiyotlar  bilan  bir  qatorda  badiiy,  ma’rifiy,  ilmiy-ommabop  adabiyotlar 

ro‘yxatini qayta ko‘rib chiqish, chop etilayotgan kitoblarni ommaviy axborot vositalari, 

jumladan, “Madaniyat va ma’rifat” telekanali orqali targ‘ib qilish, ta’lim muassasalari, 

kutubxonalar, mahallalarda kitob mualliflari bilan uchrashuvlarni tizimli ravishda tashkil 

etish hamda ta’lim muassasalari, ayniqsa, maktabgacha va boshlang‘ich ta’limda o‘qish 

madaniyatini  va  mutolaa  ko‘nikmalarini  shakllantirish  masalasiga  alohida  e’tibor 

qaratildi.  Bu  esa  o‘z  navbatida  o‘quvchilarda  o‘qish  madaniyati  va  mutolaa 

ko‘nikmalarini  shakllantirishning  pedagogik  mexanizmlarini  takomillashtirishni  talab 

etadi”.  Yoshlarda  mutolaa  ko‘nikmalarini  shakllantirish,  ma’naviy  madaniyatni 

rivojlantirish  hamda  yuksak  ma’naviyat,  insonparvarlik  an’analariga  sadoqat,  milliy 

o‘zlikni  anglash  g‘oyalarini  yanada  chuqur  singdirish  va  kitobxonlik  madaniyatini 

oshirish lozim. 

Ayni paytda axborot-kommunikatsiya texnologiyalarining jadal taraqqiy etishi va 

internet  tarmog‘idan  ma’lumotlar  olish  imkoniyatining  kengayishi  bolalarda  ilmiy 

dunyoqarashni  shakllantirishda  katta  ahamiyat  kasb  etishi  bilan  birga,  ta’lim-tarbiya 

jarayoniga  salbiy  ta’sir  ko‘rsatuvchi  ayrim  muammolarni  ham  yuzaga  keltirmoqda. 

Jumladan: 

1) axborotlarning elektron varianti mavjudligi yoshlarning yodda saqlab qolish va uzoq 

muddatli xotirani rivojlantirishni qiyinlashtirmoqda; 

2)  bolalarda  o‘qish  va  yozish  ko‘nikmalarini  shakllantirish,  axborotlarni  tahlil  etish, 

umumlashtirish,  taqqoslash  va  xulosa  chiqarish  kabi  tafakkur  jarayonlarining  taraqqiy 

etishiga ham o‘zining salbiy ta’sirini ko‘rsatmoqda;  

3)  og‘zaki  va  yozma  nutqni,  obrazli  va  tanqidiy  fikrlashni  rivojlantirishda  psixologik 

to‘siqlarni yuzaga keltirmoqda.  

Pedagogik  nuqtai  nazardan  maktabgacha  va  kichik  maktab  yoshidagi  bolalarda 

o‘qish faoliyatining o‘yin bilan birga olib borilishi ularda o‘qish madaniyati va mu-tolaa 

ko‘nikmalarini  shakllantirishda  qator  talablarga  rioya  qilishni  talab  etadi.  Jumladan, 

---