Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti

UMUMTA’LIM MAKTABLARIDA TA’LIM SIFATINI BAHOLASHGA 

ERISHISH TA’LIM SIFATINI OSHIRISH KAFOLATIDIR 

 

Boltayev F.X.,  

Respublika ta’lim markazi bo‘lim boshlig‘i 

 

Bugungi  axborot  texnologiyalarining  rivoji  shiddati  boshqa  sohalar  kabi  ta’lim 

tizimida  ham  katta  o‘zgarishlarni,  yangi  tendensiyalarni  talab  etmoqda.  Axborot 

texnologiyalari  ta’limning  ajralmas  bir  qismiga  aylanib  borayotgan  bir  davrda  ta’lim 

---

 

80

 

 

"Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti"  

xalqaro onlayn ilmiy-amaliy konferensiya materiallari 

 

sifatini  oshirish,  shuning  berilayotgan  bilimlarning  sifatini  baholash  ham  muhim 

masalalardan biridir. 

Jamiyat misli ko‘rilmagan darajada o‘zgardi, sanoat rivojlandi, turli texnologiyalar 

kirib keldi, aynan  bu o‘zgarishlar sababli o‘quvchilar ham ancha ilgarilab ketdi. Misol 

uchun, bekatdami, bozordami, maktabdami biror kishidan mobil telefoningizda qanday 

programmalar mavjud deyilgan savolga, albatta, o‘g‘lim yoki qizim “yaxshi tushunadi”- 

degan  javobni  eshitishingiz  tabiiy.  Darhaqiqat,  qaysi  sohaga  murojaat  qilmaylik,  AKT 

asrimiz taraqqiyotining eng asosiy, ilgari yetaklovchi kuch sifatida qaralmoqda. 

Jumladan, ta’lim sohasida ham bugungi texnika davrida biror kasbni ongli tanlay 

oladigan,  hayotda  uchraydigan  turli  (kundalik  va  kasbiy)  muammolarni  tahlil  qila 

oladigan, raqamli  iqtisodiyot,  avtomatlashtirilgan  tizimda  (savdo,  tarbirkorlik,  texnika) 

faol harakat qila oladigan, o‘z-o‘zini baholash malakalarini o‘zlashtirgan komil insonlarni 

tarbiyalash  talablari  belgilangan.  Sir  emaski,  bu  boradagi  ba’zi  muammolarimiz  ham 

mavjud,  albatta.  Ta’lim  infratuzilma  (maktab  markazida  mavjud  bo‘lgan  uskuna  va 

ulanish tizimlari), moddiy ta’minoti, AKTdan foydalanish savodxonlik darajasi, AKT va 

foydalanuvchilarga xizmat ko‘rsatish marketing metodlari kabi masalalarda fundamental, 

kompleks yondoshish ishlari tizimli yuritilmagan. 

Birgina  matematika  fanini  oladigan  bo‘lsak,  bu  fandan  Xalqaro  miqyosda 

qanchadan-qancha tadbir va konkurslar bo‘lib o‘tmoqda. Allomalar yurtida bu konkursda 

ishtirok  etuvchilarni  talaygina  topish  mumkin.  Ammo  bunday  iqtidorli  o‘quvchilarni 

bilimni sinovdan o‘tkazib tayyorlab borish yagona mexanizm yo‘q, statistik ma’lumotlar 

bazasi  shakllantirilmagan,  tumanlarda  konsultatsiya  xonalar  tashkil  etilmagan,  test 

nazoratini markazlashtirish ishlari bir tizimga keltirilmagan.  

Bu  muammolarni  bartaraf  etish  maqsadida  zamonaviy  axborot  texnologiyalari 

asosida  ta’lim  sifatini  oshirishga  yo‘naltirilgan  yangi  mexanizm  joriy  etish  —  ta’lim 

tizimini  avtomatlashtirish,  o‘quv  jarayonini  masofadan  boshqarish,  diadaktik 

materiallarning  DTSlari  talablariga  mosligini  avtomatik  tarzda  aniqlash  (baholash)  va 

onlayn o‘zlashtirish tizimlarini yo‘lga qo‘yish maqsadga muvofiqdir.  

Ya’ni yoshlarning (bitiruvchi) matematik savodxonligini aniqlash va ularni baholash 

bo‘yicha milliy sertifikatlashtirish platformasini yaratish lozim. Bunda, asosan:  

✓  o‘quvchilarning matematik savodxonligini baholash bo‘yicha davlat ta’lim 

standartlarini isloh qilish; 

✓  avtomatlashtirilgan test tizimini joriy etish mexanizmini yaratish; 

✓  matematika fanini baholash bo‘yicha talab qilingan sharoitlarga ega regional 

markazlar yaratish bo‘yicha takliflar ishlab chiqish; 

✓  umumta’lim  muassasalarida  matematika  fani  bo‘yicha  ta’lim  berayotgan 

o‘qituvchilarni akkreditatsiyadan o‘tkazish tartibini ishlab chiqish;  

✓  milliy testologlar maktabini tashkil etishga zamin yaratish ishlarini qamrab 

olinishi lozim. 

---