Umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 7-sinfi uchun darslik-majmua

Iv. Qizining boshiga tushgan kulfatni eshitib, 
navdarshohning shoh nu’monga maktub yo‘llagani 
hamda ikki shohning jobir tomon qo‘shin tortgani 
bayonida
andakim mehrni qilib noshod,
qavm-u xaylini ayladi ozod.
Ul ulus jondin ayru el yanglig‘,
sayr etib suv yuzida yel yanglig‘.
kunduz-u kecha po‘ya
1
 ettilar,
toki kishvarlarig‘a yettilar.
nilufargun libos etib bori,
qildilar borcha motam izhori.
shoh xud mehr ishtiyoqidin,
Bal jigargo‘shasi firoqidin.
ham bu rang aylab erdi xil’atni,
Xayli dog‘i bu rang kisvatni
2
.
Chun bular dog‘i keldi motam ila,
bahri anduh-u lujjai g‘am
3
 ila.
shohkim, bag‘rig‘a tegib edi tish
4
,
ayladi mehr holini taftish
5
.
bo‘ldi ketgan azo yana toza
6
,
qolmadi dard-u g‘amga andoza
7
.
qildilar ulcha bor edi taqrir
8
,
ki, ne kelturdi olig‘a taqdir.
1
 
Po‘ya
 – tеz yurish.
 
2
 
Kisvat
 – ust-bоsh.
 
3
 
Lujjai g‘am
 – g‘am girdоbi.
 
4
 
Tеgib edi tish
 – yaralandi. 
5
 
Taftish 
– tеkshirmоq, so‘ramоq.
 
6
 
Tоza
 – yangi. 
7
 
Andоza
 – o‘lchоv.
 
8
 
Taqrir
 – aytish, bildirish, bayon etish. 

---

193
Yana anduh ila fig‘on qildi,
yana anduhi qasdi jon qildi.
tiyra bo‘ldi jahon anga, holi
Go‘yiyo botti mehri iqboli.
dedi o‘ziga yig‘lab achig‘-achig‘,
ki: «achig‘ yig‘lamoq manga ne asig‘
1
.
tig‘ ila bag‘rim aylasam pora,
Chun jigargo‘sham yitti, ne chora?
Chora topmoq kerak mufid
2
 emdi,
yo‘q g‘am-u noladin umid emdi».
olib ilgiga safha-yu xoma
3
,
qissa sharhini yozdi bir noma.
har ne ish bo‘lg‘onin bayon etti,
shoh nu’mon sori ravon etti
4
.
yozib ul noma ichra pinhoniy,
kim: «bu bo‘lmish qazoyi yazdoniy
5
,
lek haqkim g‘am-u balo bermish,
dard bermish, vale davo bermish.
Chora bu ishga intiqom durur,
yo‘qsa, bo‘lmoq tirik harom durur,
mehr agar erdi jonima payvand,
sanga dog‘i bo‘lub edi farzand.
bo‘lsa ul dushman ilgida mahbus,
manga nomus erur, sanga nomus.
1 
Asig‘
 – fоyda.
 
2
 
Mufid
 – fоydali.
 
3
 
Sahfa-yu xоma
 – qоg‘оz va yozg‘ich.
 
4
 
Ravоn etti
 – yubоrdi, jo‘natdi.
 
5
 
Qazоyi Yazdоniy
 – Tangri buyurgani, Yaratganning irоdasi.
 
7 – adabiyot, 7-sinf.

---

194
mundin o‘zga bu ishga yo‘q tadbir,
ki, ikkimiz cherik
1
 yig‘ib bir-bir.
senga mulkungda bo‘lmoq o‘lsa mayl,
lek farzandi arjumand suhayl.
kim, erur pil zo‘r-u sher shukuh,
panjasidin kelib bu ikki sutuh
2
.
bal haqiqat aro aningdur mehr
ki, bu mansuba
3
 zohir etti sipehr.
boshlabon ul cherikni sohil ila,
suv yaqosidagi manozil ila.
aylabon razm-u kiyna izhori,
kelsa Jobir jazoyiri sori.
men dag‘i tab’i kiynaxohimni
4
,
sa’y
5
 aylab yig‘ib sipohimni,
yaroq aylab ko‘ngul farog‘i bila,
Ulcha mumkin cherik yarog‘i bila,
beribon kemalar aro orom,
yel kibi aylasak, suv uzra xirom.
men sudin aylasam azimat jazm,
Ul qurug‘luq soridin aylab azm.
o‘yla tarix aylasak miod,
ki, qachonkim bo‘lur bu ish bunyod.
necha kundin so‘ng o‘lg‘ay imkoni,
qobsamoq
6
 bu iki cherik oni.
1