Umumiy metallurgiyaga

 
O‘tga chidamli materiallar tasnifi. 
1. Materiallar o‘tga chidamligi bo‘yicha uch guruhga bo‘linadi: 
o‘rtacha o‘tga chidamli – 1580 – 1770°C. 
- yuqori o‘tga chidamli – 1770 – 2000°C 
- o‘ta yuqori o‘tga chidamli 2000°C haroratlan yuqori 
2.  O‘tga  chidamli  materiallarning  kimyoviy  -  mineralogik  tarkibi  bo‘yicha 
bo‘linishi 5.3 – jadvalda keltirilgan. 
5.3- jadval 
O‘tga chidamli materiallarning kimyoviy - mineralogik tarkibi bo‘yicha 
tasnifi 
Turi 
Guruh 
Tarkibi, % 
T
og’ir
 °C 
 
Kremniyli 
Dinas 
 
1710 
Alyumosilikatli 
Shamot 
 
1610– 1770 
Glinozyomli 
Korund 
 
2050 
Magneziali 
Periklazov 
 
2300 
Xromli 
Xromoksid 
 
1800 
Tsirkoniyli 
Tsirkoniy 
 
2000 
Oksidli 
 
Oksid miqdori 98% gacha 
Uglerodli 
Grafitlangan 
Ko‘mirli 
 
3700 
Karbid-
kremniyli 
Karborundli 
 
2300 
Kislorodli 
Nitridlar, 
boridlar 
Birikmaga bog’liq 
xolda 
2500–3000 
 
Jadvalda  keltirilganlardan  tashqari,  yuqori  haroratga  chidamli  birikmalar 
aralashmasidan iborat o‘tga chidamli materiallarning ko‘pgina turlari bor. 
O‘tga  chidamli  materiallar  ishlab  chiqarish  sanoati  taxminan  bir  xil  miqdorda 
kukunsimon 
yoki 
ular 
asosida 
tayyorlangan 
aralashma 
ko‘rinishidagi 
qoliplanmagan  va  ma’lum  qolipli  va  o‘lchamli  g’isht,  stakan  ko‘rinishidagi 
qoliplangan  materiallar  ishlab  chiqaradi.  Qoliplangan  o‘tga  chidamli  materiallar 
ishlab  chiqarish  uchun  mo‘ljallangan  aralashmalarga  ozroq  miqdorda  bog’lovchi 
birikmalar: CaO, smola va boshqalar qo‘shiladi.