Umumiy mavzu: Fermentlarni tuzilishi, хоssalari va funktsiyalari

3. Sintetik
- asosiy funksiyasi, NADFH
2
va ribozo–5–fosfatni ishlatilishi 
bilan bog‘liq. 
HADFH
2 
ning ishlatilishi. 
HADFH
2
 ko’pchilik biokimyoviy jarayonlarda qatnashadi. 
1. Jigarning endoplazmatik to‘rida dorivor moddalarni va zaharlarni 
monooksigenazli zanjirda oksidlab zararsizlantiradi. 
2. Struktur va zaxira lipidlarni, yog‘ kislotalarni sintezida qatnashadi.
3. Xolesterin va uning unumlarini, kortikosteroidlar, erkaklar va ayollar 
jinsiy bez gormonlari, o‘t kislotalari sintezida qatnashadi.
4. Qaytariluvchi aminlashda ammiakni zararsizlantiradi.
 
Ribozo -5- fosfatning ishlatilishi. 
Ribozo -5- fosfat gistidin, nukleozidlar, nukleotidlar va nukleotidli 
kofermentlarni /NAD, NADF, FAD, KoA/ va polinukleotidlarni /DNK va RNK/ 

---

149 
sintezida foydalaniladi. Pentozofosfatli yo‘l bilan uglevodlarning o‘zgarishi
avvalo NADF
·
H
2
va ribozo–5–fosfatni jadal /intensiv/ iste‘mol qiladigan 
a‘zolarda faol bo‘ladi. Asosan yog‘ to‘qimalarida, jigarda, sut bezlarda, buyrak 
usti bezida, jinsiy bezlarda, suyakni mag‘iz qismida, limfoid to‘qimalarda. 
Ularning faolligi shuningdek eritrotsitlarda, skelet, mushak to‘qimalarida, yurak 
to‘qimalarida sust bo‘ladi.
17.2. Glikoliz va pentozafosfatli siklning o’zaro bog’liqligi 
Glikoliz va pentozafosfatli sikl
 
bir–biri bi-lan uzviy bog‘langan.
Pentozofosfat yo‘lining metaboliti fruktoza – 6 – fosfat va glitseraldegid – 3 
– fosfat glikolizni ham metaboliti hisoblanadilar, shuning uchun ular glikoliz 
yo‘liga jalb etiladilar. 2 molekula fruktoza – 6 – fosfat glikolizning fermenti 
glukozofosfatizomeraza ishtirokida 2 molekula glykoza – 6 – fosfatga 
regeniratsiyalanadi. Keyingi metabolit glitseraldegid – 3 – fosfat glikolizga jalb 
etilib, anaerob sharoitda sut kislotasigacha aylanadi, aerob sharoitida esa 
karbonat angidrid va suvgacha yonadi.
Glitseraldegid – 3 – fosfatdan sut kislotasi hosil bo‘lganda 2 molekula ATF 
hosil bo‘ladi. Karbonat angidrid va suvgacha yonganda 20 molekula ATF hosil 
bo‘ladi.