Umumiy ma'lumoti tayyori. Doc

Moliyaviy axborotlarning 
iqtisodiyotni boshqarishda, iqtisodiy faoliyatni 
baholashdagi o’rni katga. Bu moliyaviy yakunlar xususida o’z vaqtida xabarlar berib 
turish orqali amalga oshadi. Aytaylik, moliyaviy ko’rsatkichlar orqali ishlab 
chiqarishni kuzatish, moliyaviy fondlar holati bo’yicha xalq xo’jaligi sohalarining 
muvozanati, bir-birlariga monandligi kabilarni aniqlash imkoni tug’iladi. 
PDF created with pdfFactory trial version 
www.pdffactory.com

---

87 
Moliyaviy axborotda 
auditorlik xizmati 
ma’lum o’rin egallab, axborotdan 
foydalanishni yaxshilaydi va tezlashtiradi. Chunki, auditorlik xizmati korxonalar, 
kompaniyalarning xo’jalik-moliyaviy faoliyatini tahlil etadi, ekspertizasini bajaradi, 
xolisona xulosalar chiqaradi va ularni o’z vaqtida etkazib beradi. Ma’lumki, bunday 
xizmat moliyaviy boshqaruvda ahamiyatlidir. 
Moliya vazifalaridan unumli foydalanish iqtisodiy o’sish uchun xizmat qiladi. 
Moddiy va mehnat resurslari-ning to’g’ri yo’nalishda bo’lishi va ularni samarali sarf-
lash moliya faoliyatiga, uning vazifalari reallashuviga bogliq. Ko’rib 
chiqqanimizdek, takror ishlab chiqarish, iqtisodiy o’sish pul mablag’lari bilan 
ta’minlanishdan boshlanadi. Shu yo’lda moliya o’z vazifalarini bajarish bilan iqtisodiy 
va ijtimoiy o’zgarishlarni tartibga soladi, samarali xo’jalik faoliyatini 
rag’batlantiradi. Bularni amalga oshirish moliyaviy vositalar tufayli yuz beradi. 
Bular qatoriga ishlab chiqarish va noishlab chiqarish xarajatlari, amortizatsiya, 
foyda, aktsiya kursi, dividend, soliqlar, sug’urta xaqi, bank xaqi, dotatsiya, subsidiya, 
kompensatsiya kabilarni kiritish mumkin. Moliyaviy vositalar fondlarda shakllanib 
moliya resurslarini 
tashkil etadi. 
Ana shu resurslar orqali moliyaning ta’siri va harakati amalga oshadi. Aytaylik, 
amortizatsiya fondi va foy-daning bir qismi investitsiya uchun xizmat qiladi, 
bularning ko’payish rezervlari ishlab chiqarish quvvatlarini ko’paytirish rezervlari 
demakdir. Agarda bular etarli bo’lmasa, texnika, texnologiyaga sarf etish kamayadi 
va ishlab chiqarish o’sishi susayadi. Yoki dividendlarni olaylik. Bular yuqori bo’lsa, 
aktsiya chiqargan kompaniyalar ahvolining yaxshiligidan darak beradi, ularning 
moliyaviy holati yaxshi bo’lib, aktsiya kursi oshadi, qo’shimcha kapital kelishi, 
umuman iqtisodiy o’sish tezlashadi. 
Moliyaviy resurslarda asosiy o’rinni foyda va milliy boylik tutadi. Bular iqtisodiy 
o’sish manbaini tashkil etadi. Foyda, sof daromad sifatida investitsiya, turli rezervlar, 
sug’urta va ijtimoiy fondlarni uyushtirish uchun taqsimlanadi. 
Moliyaviy resurslar pul shaklida bo’lganligi tufayli ular moddiy ta’minlanish 
orqaligina iqtisodiy kuchga ega bo’ladilar. Agarda ularni mahsulot bilan qoplash 
imkoni bo’lmasa, uning iqtisodiyot uchun, ayniqsa ishlab chiqarish uchun hech 
qanday ta’siri bo’lmaydi. 
Moliyaviy resurslar ikki turga, ya’ni