Umumiy kimyodan masalalar echish metodlari


Algebraik usul bilan masalalar yechish metodlari



Download 0,95 Mb.
bet6/12
Sana10.03.2022
Hajmi0,95 Mb.
#487968
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12
Bog'liq
Umumiy kimyodan masalalar echish metodlari

6. Algebraik usul bilan masalalar yechish metodlari


Yuqori sinflarda, litsey va kollejlar kimyo kursida matematika darslarida masalalarni algebrik usulda yechish tavsiya etiladi. Lekin kimyo fani o’qituvchilari uni masala yechish da oz ishlatadi. Bu metodning o’zgachaligi shundan iboratki, u o’quvchilarni chuqur logik tahlil qilishni talab etadi va matematik bilimlarni hayotta foydalanishga o’rgatadi.
Bu metoddan foydalanish usullari quyidagicha:

  1. boshqa kontsentratsiyadagi eritmani aralashtirish yo’li bilan berilgan kontsentratsiyadagi eritmani tayyorlashga bo’lgan masalalar;

  2. elementtagi izotoplar miqdorini hisoblashlar

  3. reaksiya natijasida olingan gazlarning hajmi yoki cho’kmaga tushgan ikki modda aralashmasining miqdori bo’yicha ularning miqdorini qo’shimcha holda aniqlash.

Algebraik metodlardan foydalanib misollar ko’rib chiqamiz.
Misol. 350 g sul’fat kislotasining 15% eritmasidan, 7,5% va 60% eritmani aralashtirish yo’li bilan tayyorlash kerak. U va bu eritmadan necha gramm talab etiladi?

  1. Shu eritmalarning 1 g H2SO4 ning miqdori aniqlanadi: 7,5 % eritmaning 1 g 0,075 g H2SO4 bor

60% eritmaning 1 g 0,60 g H2SO4
15% eritmaning 1 g 0,15 H2SO4

  1. Algebraik belgilashlar tuziladi.

a) aralashmaga sarf etilgan 7,5% eritmaning umumiy massasi x g ga teng bo’ladi va toza H2SO4 0,6*(350-x) g tuzadi.
350 g 15% eritmada toza H2SO4 ning miqdori 0,15*350 g teng bo’ladi.

  1. H2SO4 balansini ko’rsatadigan algebrik tenglama tuziladi: 0,075x+0,60*(350-x)=350*0,15

  2. tenglama yechiladi.

0,075x+210-0,6x=52,5
Bundan: 0,525x=157,5

x 157 ,5
0,525

 300 г


7,5% eritma



60% eritma 350-300=50g deb olish zarur.


Misol: Atom massasi (urtacha) 20,22 teng bo’lgan tabiy neon, Ne20 va Ne22 izotopining protsentlik katnashi qancha?
Yechilishi. O’rtacha atom massaga (20,2) ega bulgan tabiiy neonning har bir 100 atomiga Ne20 bilan Ne22 atomining qanday miqdori to’g’ri keladigan hisoblab chiqish talab etiladi.

    1. Algebraik belgilashlar tuziladi, tabiiy neonning 100 atomidagi Ne20 atomining soni X deb belgilasak unda:

Ne22 da 100--x bo’ladi.
Ne20 atomining massasi 20x ga, Ne22 – 22(100-x) ga teng.

    1. Bulardan neon atomining miqdoriy balansini ko’rsatadigan algebraik tenglama tuziladi.




    1. Tenglama yechiladi

20x+22(100-x)=20,2*100
20x+2200-22x=2020
2x=180

х 180  90
2
Ne20 atomi

unda Ne22 atomining izotopi 100-90=10 buladi, demak, har bir 100 atom tabiy neonga Ne20 ning 90 atomi va Ne22 ning 10 atomi tug’ri keladi ekan.

Misol. 24,5 g K2SO4 bilan Na2SO4 aralashmasinan 34,95g BaSO4 olingan aralashmada K2SO4 bilan Na2SO4 necha grammi bo’lgan?
Yechilishi:

      1. Gramm-molekulyar miqdorlar aniqlanadi: g-m K2SO4 - 174g

g-m Na2SO4 - 142g
g-m BaSO4 - 233g

      1. Algebraik belgilashlar tuziladi, agar K2SO4 soni x deb olinsa, unda Na2SO4 (24.5- x) g buladi.

174g K2SO4 dan 233g BaSO4 olinadi. 1g K2SO4 dan u 174 esa kam olinadi, x g dan

– x esa ko’p olinadi:


233
171
x -g

Bu tanlashlar bo’yicha (24,5-x) g H2SO4 dan:

233
142

* ( 24 . 5 


x ) g olinadi.

      1. Bariy sul’fatining miqdoriy balansini ko’rsatadigan algebralik tenglama tuziladi:

233 x 233 * (24.5  x)  34.95
171 142
4.Tenglama yechiladi. 1,34x+40,18-1,64x=34,95;
0,3x=5,23; x=17,4g K2SO4

  1. Aralashmadagi Na2SO4 ning miqdori hisoblanadi: 24,5-17,4=7,1g




Download 0,95 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish