Umumiy kimyo

 
223. 
To`g`ri ifodani ko`rsating. 
A) M(F
2
) = 38 g∙mol
-1
B) M
r
(F
2
) = 38 g∙mol
-1
C) A
r
(F) = 19 u 
D) m
a
(F) = 19/u 
224. 
Quyidagi jadvaldan foydalangan holda X
2
Y
3
birikma tarkibidagi X ning massa ulushini 
hisoblang. 
Element 
Protonlar soni 
Neytronlar soni 
X 
a 
2a 
Y 
2a 
4a 
A) 1/5
B) 1/4
C) 1/2
D) 1/3 
225. 
Teng massada olingan sulfit angidrid va kislorod reaksiyasidan 20 gr sulfat angidrid hosil 
bo`ldi. Ortib qolgan gaz takror reaksiyaga kirishishi uchun qaysi gazdan qanday massada (g) 
talab etiladi?
A) m(SO
2
) = 48gr 
B) m(O
2
) = 12 gr C) m(O
2
) = 3 gr D) m(SO
2
) = 24 gr 
1-mavzu yuzasidan 3-darajali masalalar. 
1.
Og’irligi 10 gramm bo’lgan qandaydir metall amalgamasi ortiqcha miqdorda olingan nitrat 
kislotada eritildi. Olingan eritma bug’latildi, qoldiq mo’rili shkafda massasi o’zgarmay qolguncha 
673
0
K harorat ostida qizdirildi. Natijada olingan maxsulotning og’irligi 0.81 grammga teng bo’lib 
qoldi. Maxsulot suvda erimaydi, lekin konsentrlangan ishqor eritmasida yaxshi eriydi. Shu 
moddaning 1.0 grammi ko’mir bilan qaytarilganda 0.803 gramm metall hosil bo’ladi. Qanday 
metallning amalgamasi olingan edi va amalgamada metallning massa ulushi necha (%) ga teng. 
2. 
Noma`lum elementlar X va Y lar X
2
YO
4
( kislorodning massa ulishi 45,07%) va X
2
Y
2
O
8
( 
kislorodning massa ulushi 53,78%) tarkibli moddalar hosil qiladi. Ushbu moddalarning mol 
nisbati 1:2 bo`lgan 0,18 mol aralashmasi tarkibidagi elektronlar mol miqdorini aniqlang. 
3. 
Tarkibida 57,5 % KNO
3
bo`lgan KCl va KNO
3
aralashmasi AgNO
3
eritmasiga qo`shilganda 
2,87 g cho`kma hosil bo`ldi. Dastlabki aralashmani massasini aniqlang. 
4. 
Kristallogidratning 0,3molidagi tuz massasi suv massasidan 21 g ga ko`p. Ushbu 
kristallogidrat tarkibidagi tuzning massa ulushi 64% bo`lsa, kristallogidrat formulasini aniqlang. 
5. 
Texnik kaliy permanganat parchalangan, qoldiq tarkibida qo`shimchaning massa ulushi 23%. 
Agar reaksiyadan keyin 6.02∙10
23
ta kislorod atomi saqlagan kislorod molekulasi hosil bo`lgan 
bo`lsa va dastlabki aralashmada 22 % qo`shimcha bo`lgan bo`lsa, reaksiya unumi va texnik kaliy 
permanganatning massasini aniqlang. 
6.
Li
2
SO
4
∙xFe
2
(SO
4
)
3
∙yH
2
O kristallogidrati tarkibida oltingugurtning massa ulushi 22,4 %, 
kislorodning massa ulushi 52,8% bo`lsa, litiyning massa ulushini toping. 
7.
Agar nisbiy atom massa birligi sifatida uglerod izotopi – 12 massasining 1/12 qismini emas, 
uning qancha qismini qabul qilsak element atomining nisbiy atom massasi 2,5 marta ortadi? 
8.
Kaliy permanganat parchalanganda hosil bo`lgan qoldiq tarkibidagi kislorod atomlarining 
massasi dastlabki olingan kaliy permanganate tarkibidagi kislorod massasidan 1,(1) marta kichik 
bo`lsa, qoldiqdagi kaliy permanganatning massa ulushini aniqlang. 
9.
Kaliy permanganat parchalanganda ajralgan gaz ozonatordan o`tkazildi. Hosil bo`lgan gaz KJ 
eritmasidan o`tkazilganda olingan kristall modda massasi boshlang`ich tuz massasidan 9,64685 g 
ga kam. Reaksiya unumi 1-bosqichda 90%, 2-bosqichda 95%, 3-bosqichda 85% bo`lsa, 
boshlang`ich tuz massasini hisoblang. 

---

Ergashev Husniddin 
Telegram: @ICC
_
KIMYO 
24 
10.
Nisbiy atom massa birligi sifatida 1,5 ta alyuminiy-27 atomining massasi qabul qilinsa, 
ftorning nisbiy atom massasi qanday qiymatga ega bo`ladi? 
11.
Ma`lum bir temir namunasi bilan vodorod xlorid reaksiyaga kirishgan, boshqa bir xuddi 
shunday massadagi temir namunasi bilan xlor reaksiyaga kirishgan. Reaksiyaga kirishgan 
xlorning massasi vodorod xloridning massasidan 4 g ga ko`p bo`lsa, temirning massasini 
hisoblang. 
12. 
Silvinit namunalaridan birida qancha KCl borligini bilish uchun bu mineraldan 1.219 gr 
tortib olindi, olingan namuna suvda eritildi, eritma filtrlab olindi, filtratga AgNO
3
dan ortiqcha 
miqdorda qo’shildi cho’kma xosil bo’ldi bu cho’kma massasi 2.267 gr keldi. Olingan na’munada 
KCl va NaCl dan tashqari suvda eriydigan boshqa xlorid yo’q va silvinitda KCl va NaCl ning 
umumiy miqdori 80 % ni tashkil etsa, silvinitda necha (%) KCl bo’lganligini hisoblang 
13.
158 g kaliy permanganat va 12,25 g bertolle tuzi (katalitik) qizdirilganda 4,48 l (n.sh) gaz 
ajralib chiqdi. Birinchi reaksiya unumi x, ikkinchi reaksiya unumi 
√𝑥
ga teng bo`lsa, 
reaksiyadan keying aralashmaning tarkibini aniqlang. (g) 
14.
15% parchalanmaydigan qo`shimchasi bor kaliy permanganat parchalanganda olingan qoldiq 
tarkibida marganesning massa ulushi 30,6 % ga teng bo`lgan. Agar dastlabki aralashmaning 
massasi 400 g bo`lib, unda 29,5886% marganes bo`lsa, qoldiq tarkibini aniqlang. (%) 
15.
Teng moldan olingan metal sulfat, nitrat va karbonati qizdirilgan. Bunda aralashmaning 
massasi 46,4 g ga kamaygan. Dastlabki aralashmada metallning massa ulushi 30% ga teng. 
Tuzlarning formulasi va ularning massasini aniqlang. 
16. 
Teng massadan olingan kaliy digidrofosfat va kaliy gidrofosfat aralashmasi bor. 
Aralashmaga aralashmani massasidan 10 marta ko`p bo`lgan suv qo`shilgan. Hosil bo`lgan 
aralashmada 1 ta fosfor atomiga nechta kislorod atomi to`g`ri keladi? 
17.
73 g vodorod xlorid og`ir suvda eritilgan. Izotoplarning almashinishi natijasida (HCl + D
2
O 
= DCl + DOH) vodorod xloridning massasi 73,5 g gacha ortgan. HCl ning necha gramm DCl ga 
aylangan. 
18. 
Magniy nitrid gidrolizidan hosil bo`lgan gaz platina katalizatori ishtirokida oksidlandi. Hosil 
bo`lgan rangsiz gaz oksidlanganda qo`ng`ir gaz hosil bo`ldi. Bu qo`ng`ir gazni KOH eritmasidan 
o`tkazilganda hosil bo`lgan tuz(lar) aralashmasi massasi boshlang`ich tuz massasidan 3,9296 g 
ga kamligi ma`lum bo`lsa, boshlang`ich tuz massasini hisoblang. Reaksiya unumi 1-bosqichda 
80%, 2-bosqichda 75%, 3-bosqichda 90%, 4-bosqichda 80%. 
19. 
Ikki metalldan iborat qotishma bor. Qotishmaning bir komponenti ishqorda eriydi. Ikkala 
metall xlorid kislotada eriydi. Birikmalarda metallar +2 oksidlanish darajasini nomoyon qiladi. 
Massasi 5.7 gram qotishma namunasiga natriy gidroksid eritmasi tasir ettirilganda 2.24 litr 
hajmadagi vodorod ajralib chiqdi. Erimaydigan qoldiq massasi 4.8 gramni tashkil etdi. Massasi 
3.42 bo’lgan qotishma xlorid kislotada eritilganda 4.032 litr hajmdagi vodorod hosil bo’ladi. 
Qanday metallar qotishma hosil qiladi. Ularning qotishmadagi massa ulushini aniqlang. 
20.
Litiy va magniydan iborat 11,4 g aralashma azot bilan ta`sirlashganda 14,3 tuzlar hosil bo`ldi. 
Birinchi reaksiyaning unumi 90%, ikkinchi reaksiyaning unumi esa 80% bo`lsa, boshlang`ich 
aralashmadagi metallarning mol nisbatini aniqlang. 
21. 
Ammoniy xromat va dixromat araalshmasi qizdirilganda gaz ajralgan. Bu gaz xlorid kislota 
eritmasidan o`tkazilganda hajmi 2 marta kamayadi. Qattiq qoldiq mo`l miqdorda kaliy gidroksid 
bilan qizdirilgan. Olingan aralashma suvda eritildi. Hosil bo`lgan eritmadan mo`l miqdorda CO
2
o`tkazilganda 2,06 g cho`kma hosil bo`lgan. Dastlabki aralashmani (mol) aniqlang.