Umumiy fizika kursidan praktikum o’quv qo’llanma

Qisqacha nazariya: 
Zaryadlar ikki materialni bir-biriga ishqalaganda yoki ta′sir 
etkazganda hosil boʻlishi mumkin. Tajribalarga koʻra materiallarning biri musbat 
ikkinchi manfiy zaryadga ega boʻladi. Bundan tashqari hosil boʻlgan zaryadlarning 
miqdori bir-biriga teng boʻladi. Agar materiallardan hosil boʻlgan zaryadlarni bir 
vaqtda oʻlchasak ular bir-birini kompensatsiyalaydi. Material zaryadining ishorasi 
bir materialning oʻzidan bogʻliq emas, yani ikkinchi materialning xossalariga ham 
bogʻliq. Ikki material bir-biriga ishqalanganida zaryadlarning hosil boʻlishini 
aniqlash uchun elektrometrik kuchaytirgichlardan foydalaniladi. Bu qurilmada juda 
katta kirish qarshiligiga (10
13
Om) va juda kichik chiqish qarshiligiga (1 Om) ga 
ega boʻlgan asbob hisoblanadi. Kuchaytirgichning kirishi 2 ta sigʻimiy ulash yoʻli 
bilan va zaryadlarning toʻplash uchun Faradey chashkasidan foydalanib asbob 
yordamida juda kam miqdordagi zaryadlarni oʻlchash imkonini beradi. Shunday 
qilib tekizish va ishqalash yoʻli bilan hosil qilingan zaryadlar yuqori aniqlik bilan 
topilishi mumkin. 
450 V li energiya manbai va 12 V AC energiya manbaiga ega boʻlgan tajriba 
qurilmalari mos ravishda 40-rasm va 41-rasmda koʻrsatilgan. Elektrometr 
kuchaytirgich yordamida zaryadni 

---

119 
qanday oʻlchash mumkinligi 53214 koʻrsatmalar toʻplamidan bilib olishingiz 
mumkin.