Umumiy doc

4.9 - § MODDALAR SARFINI O‘LCHASHNING ZAMONAVIY
USULLARI VA VOSITALARI 
Tuzilmaviy shakllari va harakat rejimlarining xilma – xilligi bilan farqlanuvchi, 
murakkab va tarkibi bo‘yicha o‘zgaruvchi gazli, suyuq (suv, neft, kondensat) va 
qattiq (qum va boshqa mexanik qorishmalar) fazalar aralashmasidan iborat 
moddaning sarflanishi o‘lchanayotganda bunday oqim sarfini oldindan seperasiyasiz 
o‘lchash murakkab ilmiy – texnik muammo hisoblanadi. Hatto seperasion vositalari 
ham kam samarali bo‘lgan hollarda ham yuqori gaz omiliga ega yuqori tezlikli 
oqimlarni o‘lchashda alohida qiyinchiliklar vujudga keladi. 
Sarflarni o‘lchash (rasxodametriya) sohasida o‘tkazilgan ko‘p yillik tadqiqotlar 
mazkur muammoni hal etish yo‘lini taklif etishga imkon beradi. O‘lchashning ishlab 
chiqilgan va patent olgan yangi spektrometrik uslubi asos bo‘lib xizmat qildi. U 
yuqori gazli omilli yuqori tezlikli oqimlar 
sharoitida samaralidir. Bu uslub maxsulotni 
yig‘ishning truboprovod tizimida fluktuasion 
jarayonning (bosim fluktuasiyasi) spektral 
fazalarning oqimda sarflanishi to‘g‘risidagi 
axborot 
manbai 
sifatida 
foydalanishga 
asoslanadi. 
Spektrometrik uslubning asosiy g‘oyasi shundan iboratki, bunda fazalar sarfini 
ko‘p fazali oqimda fluktuasion jarayonning quvvati spektrining chastotaviy 
komponentlari bo‘yicha hisoblashdir. Bosim fluktuasiyasini hisoblash maxsus oqimni 
o‘lchash o‘zgartkichi bilan amalga oshiriladi (4.17– rasm). 
O‘lchash o‘zgartkichining asosiy elementlari maxsus 1 konstruksiyali 
4.17 – 
расм
.