Umumiy doc

 
 
15. 3.1.6. ISHLATISH SHARTLARI 
M-6000 prosessor asosidagi tizimlar yopiq turdagi stasionar isitiluvchi 
xonalarda ishlatish uchun mo‘ljallangan. 
Tizim atrof muhitning quyidagi parametrlarida me’yorida ishlaydi: 
−
temperatura (25 – 40 
0
S); 
−
havoning nisbiy namligi 30 - 80% (ko‘pi bilan 90% gacha); 
−
atmosfera bosimi (10 + 3,3
⋅
10) Pa (60+25) mm. sim. ust.
Magnit 
disklaridagi 
tashqi 
to‘plagichlar 
havoni 
kondisionerlashni, 
temperaturani +15 °S dan +30 °S gacha saqlashni va xavoning minimal darajada 
changlanishini talab qiladi. 
15. 3.1.7. M-6000 ASOSIDAGI VOSITALAR KOMPLEKSI TARKIBI 
Kompleks tarkibiga asosiy xarakteristikalari yuqorida keltirilgan M-6000 
prosessordan tashqari quyidagilar kiradi: 
1)
5, 6, 7 va 8 yo‘lli perfolentasi bo‘lgan kiritish qurilmasi, uning kiritish tezligi 
1500 satr/s; 
2)
perfolentaga chiqarish qurilmasi, chiqarish tezligi 160 satr/s; 
3)
yozish tezligi 10 simv/s bo‘lgan texnologik axborotni yozish qurilmasi; 
4)
kiritish-chiqarish qurilmasi; «Konsul-260» yozuv mashinasi asosida, yozish 
tezligi 10 simv/s; 
5)
perforasiyalovchi qo‘shimcha pristavka kompleksida T-65 teletayp apparati 
asosidagi kiritish-chiqarish qurilmasi, kiritish-chiqarishdagi tezlik 400 
simv/min. gacha; 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

441 
6)
kiritish-chiqarish qurilmasi; «Konsul-260» yozuv mashikasidan, perfolentadan 
o‘qib chiquvchidan va lentali perforatordan iborat komplektdan tashkil topgan; 
xizmat ko‘rsatuvchi hodimlarning BHM bilan operativ aloqa bog‘lashi uchun 
mo‘ljallangan. 
7)
ekranda simvolli-raqamli axborotni (96 belgi-raqamlar rus va lotin alfaviti, 
maxsus belgilar) ifodalash uchun elektron nur trubka (ENT) asosidagi 
ma’lumotlarni indikasiyalash stansiyasi (MIS); kiritish hajmi 1024 simvol. 
Ma’lumotlarni indikasiyalash stansiyasi terilgan axborotni tahrir qilishi, uni 
mashinaga uzatish, BHMdan qabul qilib olib, keyin tahrir qilish, ekranga 
chiqarilgan axborotni «Konsul-260» mashinkasida yozish, ekrandagi satrlar 
soni 16, satrdagi simvollar soni 64; simvollar orasidagi masofa 0,6 mm, so‘zlar 
orasidagi masofa 3,6 mm, satrlar orasidagi masofa 6 mm. Axborotni qabul 
qilish tezlligi 70 sim/s;
8)
grafik ma’lumotlarni indifikasiyalash stansiyasi (GMIS) (ENT asosida), 
xodimlarning UHM bilan operativ aloqa bog‘lashlari uchun mo‘ljallangan 
bo‘lib, u BHM dan kelayotgan kodlarni ularning nuqta, yoy, aylana, harf, 
raqam va boshqa simvollar ko‘rinishidagi, shuningdek, ENT ekranida 
tasvirlanadigan 
to‘g‘ri 
chiziq 
kesmalari 
ko‘rinishidagi 
qo‘rinma 
ekvivalentlariga almashtiradi. GMIS da bir nechta ish rejimi ko‘zda tutilgan: 
nuqtalar, vektorlar, kichik vektorlar, aylanalar, yoylar, simvollar rejimi, tasvir 
elementlarini ajratish va boshqarish rejimi. Ekrandagi ishchi maydonning 
o‘lchami 24x24 sm; har birining diametri 0,25 - 0,1 mm bo‘lgan turli 
adreslanuvchi nuqtalarning soni 1027 taga teng; to‘plamdagi turli simvollar 
soni 96 ta raqam (rus va lotin simvollari, maxsus belgilar); kadrdagi-
simvollarning eng ko‘p soni 2000 ta; 
9)
magnit disklardagi tashqi xotira qurilmasi; bittadan beshtagacha R-401 
qurilmasi bor.
Har bir qurilma quyidagi vazifalarni bajaradi: 
−
axborotni berilgan adres bo‘yicha izlash; 
−
standart tutashmadan parallel kodda axborot qabul qilish va uni magnit diskka 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

442 
ketma-ket kodda yozish; 
−
disklardan axborotni ketma-ket o‘qib olish va uni tutashmaga parallel kodda 
chiqarish. 
Qurilmaning magnit disklari kasetasining sig‘imi taxminan 10 mln. ikkili 
raqamdir, diskning bir yo‘liga 10400 birlikkacha axborot sig‘adi; 
10)
ossillografni 
bog‘lash 
qurilmasi; 
odatdagi 
ossillograf 
ekraniga 
nuqtalardan tuzilgan tasvirlarni chiqarish ta’minlaydi; 
11)
taymer; prosessorga vaqtincha signallarni berish uchun mo‘ljallangan; bu 
qurilma tashkil etuvchi dastur – supervizor bilan birga quyidagilarni amalga 
oshirish imkonini beradi;
−
joriy vaqtning qiymatini 1,3 s/sut. gacha anqlik bilan olishga; 
−
boshqarish tizimida astronomik vaqtning oldindan berilgan paytida ma’lum 
ishlarni bajarish uchun topshiriq berishga; 
−
berilgan vaqt oralig‘i o‘tishi bilan biror ish bajarish uchun topshiriq berishga; 
−
biror vazifaning bajarilish vaqtini cheklashga; 
−
tizimning ishlash vaqtini va ayrim vazifalarini amalga oshirish vaqtini hisobga 
olish;
−
prosessorning 0,5 s dan ortiq vaqtga to‘xtashi yoki sikllanishi haqidagi signalni 
shakllantirishga imkon beradi.
Kiritish-chiqarishning yuqorida sanab o‘tilgan tashqi qurilmalaridan tashqari 
kompleks tarkibiga ob’ekt bilan bog‘lanish uchun agregat modullar va 
moslashtirgichlar kiradi. Ob’ekt bilan aloqa bog‘lash uchun agregat modullari 
komplektiga qurilmalarning keng nomenklaturasi kirib, ular ob’ekt datchiklaridan 
tizimga turli xil axborot kiritilishiga va ishlangan signallarni ijro mexanizmlari 
hamda signalizasiya elementlariga chiqarilishiga imkon beradi. Bunday turdagi 
modullarning umumiy qiymati signallarni qabul qilishga mo‘ljallangan qurilmalardan 
28 tasini, shuningdek, turli parametrli va xarakteristikali boshqaruvchi ta’sirlarning 
shakllanishini tashkil etadi. 
M-6000 prosessor asosidagi vositalar kompleksiga kiruvchi ob’ekt bilan 
bog‘lanish qurilmalari quyidagilarni amalga oshirishga imkon beradi: 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

443 
−
ham 
erga 
ulangan, 
ham 
kirishi 
izolyasiyalangan 
o‘zgarmas 
kuchlanishli signallarni analogli-raqamlilarga almashtirish; 
−
o‘rtacha darajadagi (+5 V) o‘zgarmas kuchlanish signallarini kommutasiyalash; 
−
termojuft, qarshilik termometrlari, potensiometrlardan kelayotgan signallarni 
kommutasiyalash; 
−
past darajadagi kirish signallarini (10 dan 100 mV gacha) kuchaytirish; 
−
shaxsiy va guruhiy kanallarda xalaqitlarni yo‘kotib va 50 Gs, 60 dB chastota 
bilan analog signallarni filtrlash; 
−
termojuft, qarshilik termometrlari va potensiometrlardan kelayotgan signallarni 
me’yorlashtirish; 
−
termojuftlarning kavsharlangan sovuq uchining termo EYUK ini avtomatik 
kompensasiyalash, shuningdek, qarshilik termometrlari signallarini o‘zgarmas tok 
kuchlanishiga aylantirish; 
−
16 ta ikki pozisiyali datchiklardan keladigan diskret axborotni guruhiy kiritish; 
−
guruhdagi istagan datchikning holati o‘zgarganda uzilishga talab shakllanishi 
bilan tashabbusli va avariya signallarini kiritish; 
−
raqam-impulsli signallarni oldindan 4095 tagacha to‘plab, kirish chastotasi 200 
Gs qilib va chiqishda 12 xonali ikkili kodni shakllantirib kiritish; 
−
ob’ekt bilan aloqa liniyalarini zichlashtirish va nazorat qilish; 
−
iste’mol quvvati 0,7 va 6 VA gacha bo‘lgan 10 ta bipolyar mantiqiy elementni, 
releni, indikasiya lampalarini va hokazolarni kontaktsiz va guruhiy boshqarish; 
bunda, kirish zanjirlarining erdan galvanik ajralishi ta’minlanishi mumkin; 
−
signilizasiya elementlarini boshqarish (o‘chib– yonuvchi rejim), shuningdek, 
boshqaruvchi impulsi davomiyligi 1 ms dan 6 s gacha qayd qilingan rele va 
kontaktsiz elementlarini impulsli boshqarish; 
−
telefon kommutasiyalanmagan kanali bo‘ylab 15 km gacha masofaga 50 simv/s 
tezlik bilan 8 xonali kodlarni paralel uzatish; 
−
xotiraga bevosita kirish kanaliga tez ishlovchi axborot manbalarini ulash uchun
axborotni oraliq saqlash; oraliq xotiraning sig‘imi 8 ta 16 xonali registrdan 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

444 
iborat; 
−
asboblarni, o‘zgarmas va o‘zgaruvchan tok relesini, shuningdek, boshqa ijro 
etuvchi mexanizmlarni kontaktli boshqarish (RES-22 rele kontaktlaridan); 
−
RES-22 rele kontaktlari yordamida bir-biridan izolyasiyalangan 28 ta zanjirni bir 
vaqtda ulash; 
−
diskret axborotni kiritish va chiqarishni ko‘paytirish; 
−
ob’ekt bilan aloqa liniyalarini maxsus kross shkaflari va panellar yordamida 
kommutasiyalash. 
M-6000 asosidagi komplektga kiruvchi moslashtirgichlar quyidagilarni 
ta’minlaydi: 
−
ASVT va EHM YAS vositalari tizimi standart tutashmalari orasidagi aloqani; 
−
M-6000 prosessori asosidagi ikkita hisoblash komplekslari orasida axborot 
almashishini; 
−
tutashuv kanallarining tarmoqlanishini. 
SHunday qilib, tashqi qurilmalar nomenklaturasi, ob’ekt bilan aloqa bloklari, 
shuningdek, hisoblash kompleksi xarakteristikalari sanoatning turli sohalarida 
texnologik jarayonlarni boshqarishda M-6000 prosessor asosidagi vositalarni 
etarlicha keng ko‘lamda foydalanishni ta’minlaydi.