Umumiy doc

. P- rostlagichning xarakteristikalari
. 
a-statik; b-amplituda-faza; v - faza- chastota; g - amplituda-faza,
1
∂
S
ning turlicha sozlanishda rostlash tizimining 
o‘tish jarayoni e-rosglagichning yugurish egri chizig‘i 
Oxirgi tenglama statik rostlagichlarning amplituda-chastota (ACHX) va faza-
chastota (FCHX) xarakteristikalari kirish chastotasiga bog‘liq emasligini bildiradi. 
14.1-rasmda 
P 
rostlagichning 
xarakteristikalari 
keltirilgan. 
Statik 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

402 
xarakteristikaning og‘ishi 14.1-rasmda rostlagichning uzatish koeffisientiga bog‘liq. 
14.1-rasm, b tasvirlangan rostlagichning ACHX si abssissalar o‘qiga parallel bo‘lib, 
undan 
1
s
masofada joylashgan. Rostlagichning FCHX si ham (14.1 - rasm, v) shunga 
o‘xshash joylashgan, lekin u absissalar o‘qidan n masofaga surilgan. Rostlagichning 
AFX 
1
s
si uzunlikka teng vektordan iborat bo‘lib, soat strelkasi yo‘nalishiga qarshi 
π
burchakka burilgan. 
Rostlanuvchi 
ob’ektlarning 
statik 
rostlagichlar 
bilan 
ta’minlanishi 
ob’ektlarning turli yuklarida rostlanuvchi kattaliklarning doimiy qiymatini ta’minlay 
olmaydi. Bunday avtomatik rostlash tizimlari statik xatoning mavjudligi bilan 
ta’riflanadi. Statik xato rostlagich sozlash parametrini konkret 
1
s
qiymatiga bog‘liq; 
1
s
qancha katta bo‘lsa, rostlashning statik xatosi shuncha kam bo‘ladi (14.1 - rasm, 
d). SHu bilan birga, rostlagich kuchayish koeffisientining haddan tashqari o‘sishi 
tizimda sekin so‘nuvchi majburiy o‘tish jarayonining hosil bo‘lishiga olib keladi. 
O‘tish jarayonining egri chizig‘i 3 sozlash kattaliklari 
1
s
kichik bo‘lgan ART uchun 
xosdir. Ko‘rinib turibdiki, bu holda tizim yo‘l quyib bo‘lmaydigan darajada katta 
qoldiqli chetga chiqishga ega bo‘ladi. Tizimda (14.1 - rasm, d) egri chiziq 2 shaklida 
tasvirlangan o‘tish jarayonini ta’minlovchi mutanosib rostlagichning 
1
s
qiymatli 
sozlash parametrini tanlash kerak. Bunday tizimda rostlanuvchi kattalikning qoldiqli 
chetga chiqish va o‘tish jarayonining davomliligi unchalik katta emas. 
Rostlagichda kuchayish koeffisientining sonli qiymati, rostlanuvchi kattalik bir 
o‘lchov birligiga chetga chiqqanda rostlagichning buyruq signali natijasida ijro 
etuvchi mexanizmlarni rostlovchi organning nisbiy siljishiga teng. Amalda 
rostlagichning xarakteristikasini olish uchun 
mutanosibik chegarasi
yoki 
drossellash 
diapazoni
tushunchasi ishlatiladi. Bu tushuncha rostlagichning kuchaytirish 
koeffisientiga teskari kattalik bo‘lib, foizlarda ifodalanadi. Agar rostlagichning 
mutanosiblik chegarasi 100% ga teng bo‘lsa va rostlanuvchi kattalik rostlagichga 
ulangan o‘lchov asbobining shkalasi chegarasi oralig‘ida o‘zgarsa, ijro etuvchi 
mexanizmning organi o‘zining bir holatidan boshqa holatiga o‘tadi. 14-1.rasm,a da P 
- rostlagichning kirishiga pog‘onali g‘alayolanish ta’sir qilgan vaqtdagi uning 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

403 
tarqalish egri chizig‘i keltirilgan. Mazkur rasmda, tarkibida P - rostlagich bor 
bo‘lgan tizimning rostlovchi organi sakrashsimon ta’sir natijasida o‘zining bir 
holatidan ikkinchi holatiga o‘tishi tasvirlangan. Bunday siljish natijasida 14.1 - rasm, 
d da ko‘rsatilgan o‘tish jarayonlarining birini hosil qilamiz,bunda rostlanuvchi ob’ekt 
turg‘un bo‘lishi shart.