Umumiy doc

Ултратовушли
 
сатҳ
 
ўлчагичнинг
 
схемаси
. 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

180 
yo‘nalishda o‘tadi, nurlatgich 2 ga o‘xshash ultratovush tebranishlar qabul qilgichi 3 
ga keladi, u erdan ultratovushli impuls kuchaytirgich 4, vaqt oralig‘ini hisoblaydigan 
qurilma 5 va o‘lchash asbobi (potensiometr) 6 ga keladi. 
Suyuqlik sathi o‘lchash impulsining yuborilishi va qaytishi orasidagi 
τ
vaqt 
bo‘yicha aniqlanadi, ya’ni 
C
H
2
=
τ
, (5.21) 
bu erda, N — suyuqlik sathi; S — suyuqlikda ultratovushning tarqalish tezligi
. 
Vaqt o‘lchagichda olinadigan akslangan (qaytgan) signalning kechikish vaqtiga 
mutanosib bo‘lgan o‘zgarmas kuchlanish shkalasi sath birliklarida darajalangan 
potensiometrga beriladi. Nurlatgich sifatida bariy titanat, pezokvars, magnitostriksion 
elementlar ishlatiladi. Ko‘pincha ultratovushli tebranishlarni yuboradigan va qabul 
qiladigan asbob sifatida bir qurilmadan foydalaniladi. Bu qurilma o‘lchash 
jarayonining boshida nurlatgich vazifasini bajarib, impuls yuborilganidan so‘ng qabul 
qilgich sifatida ishlaydi. 
Ultratovushli sath o‘lchagichlar 45 mm dan bir necha o‘n metrgacha o‘lchash 
diapazoniga ega. Ulchanayotgan muhit harorati —50°S dan +200°S gacha etishi 
mumkin. Yo‘l qo‘yiladigan asosiy xatolik ±2,5%.