Umumiy dinamik model. Obyektlar majmui iqtisodiy ko`rsatkichlar

Vaqtli qator-vaqt bo‘yicha ketma – ket tartibda joylashgan sonli ko‘rsatkichlar qatori bo‘lib, ular hodisa yoki jarayonni holati darajasi va o‘zgarishini xarakterlaydi.

Vaqtli qatorning asosiy elementlari:

Vaqt ko‘rsatkichit

Qator darajasiu

Vaqt ko‘rsatkichidan bog‘langan holda vaqtli qatorlar momentli (ma‟lum bir sanaga) va intervalliga (ma‟lum bir davr ichida) tasniflanadi (klassifikatsiyalanadi) (5.1.-rasm.)

Vaqtli qatorlar turlari: 1. Momentli (ma‟lum bir sanaga) 2.Intervalli (ma‟lum bir davr ichida).

129. Ishlab chiqarish funksiyasi va uning matematik xossalari (formulasi, qoʻllanilishi, xossalari, kapital va mehnatga cheklangan moyillik).

Firma tomonidan vaqt birligiga sarflangan resurslar miqdori va ishlab chiqarishning mumkin bo'lgan maksimal hajmi o'rtasidagi texnologik bog'liqlik ishlab chiqarish funktsiyasi deb ataladi.Eng umumiy ko'rinishida ishlab chiqarish funktsiyasini quyidagicha yozish mumkinQ = f (X1, X2, ... Xn),
bu erda Q - vaqt birligiga ishlab chiqarish hajmi,X1, X2, ... Xn - vaqt birligiga sarflangan resurslar miqdori.Ishlab chiqarish funktsiyasi resurslar va ishlab chiqarish o'rtasidagi texnik bog'liqlikni tavsiflaydi va butun majmuani texnologik jihatdan tavsiflaydi samarali usullar ishlab chiqarish. Har bir ishlab chiqarish usuli (texnologiyasi) ishlab chiqarish funktsiyasi bilan tavsiflanishi mumkin. Va shunga ko'ra, ishlab chiqarish texnologiyasining o'zgarishi funktsiyani o'zgartirishga olib keladi.Shuni ta'kidlash kerakki, ma'lum miqdordagi resurslar uchun mumkin bo'lgan maksimal mahsulotni ta'minlamaydigan ishlab chiqarish samarasiz deb hisoblanadi va mikroiqtisodiyotning asosiy tamoyillaridan biriga (ratsionallik printsipi) ko'ra, ratsional tadbirkor foydalanmaydi.Boshqa har qanday funktsiya singari, ishlab chiqarish funktsiyasi ham jadval, tenglama yoki grafik shaklida yozilishi mumkin.Mikroiqtisodiyotda juda ko'p turli xil ishlab chiqarish funktsiyalari qo'llaniladi, lekin ko'pincha shaklning ikki omilli funktsiyalari. O'zining ishlab chiqarish funktsiyasini bilgan holda, firma boshqa barcha resurslarni o'zgarishsiz qoldirgan holda yoki ishlatilgan resurslardan birini ko'paytirsa yoki kamaytirsa yoki foydalaniladigan barcha resurslar miqdorini teng yoki teng bo'lmagan holda oshirsa, mahsulot hajmi qanday o'zgarishini taxmin qilishi mumkin

130. Trendlar haqida tushuncha (trend mazmuni, trendlarning asosiy koʻrinishlari, chiziqli va chiziqsiz trendlar).