1 – namuna Quyoshning Yerga beradigan tezlanishi kattami yoki Oyning Yerga beradigan tezlanishimi? Necha marta?
Yechimi:
Butun olam tortishish qonunidan, Quyosh va Oyning ta’sir kuchlarini shu jismlar og’irlik kuchiga tenglashtiramiz:
;
;
Javob: Oy tomonidan berilgan tezlanish taxminan 150 ming marta katta.
|
2 – namuna. Agar Yer aylanishining burchak tezligi sutkasiga 10 ni tashkil qilsa, Quyosh massasini toping. Yerdan Quyoshgacha bo’lgan masofani R=1,49.108 km deb hisoblang.
=10/sut
R=1,49.108 km.
|
Yechimi:
|
mQ=?
|
|
Demak, kg.
|
|
Javob: kg.
|
3 – namuna. Fobosning harakatidan (a=9300 km, T=0,32 sutka) Marsning massasini Yer massasi birliklarida aniqlang. Oyning mos kattaliklari aOy=384000 km, TOy=27,3 sutka.
aF =9300 km
TF =0,32 sut
aOy =384000 km
TOy =27,3 sut
|
Yechimi:
. Agarda, Fobosning massasi Marsning massasidan va Oyning massasi Yerning massasidan juda kichik deb qabul qilsak, u holda:
Javob: 0,1
|
=?
|
|
4 – namuna. Agar kosmik kema perigeyda dengiz sathidan 227 km balandlikda uchib o’tib, orbita katta yarim o’qi 13900 km ni tashkil etgan bo’lsa, uning perigey va apogeydagi chiziqli tezliklarini toping.
RP=227 km
RYer=6371 km
a=13900 km
|
Yechimi:
; ;
bu yerda , ekssentrisitetini esa quyidagi formuladan topamiz:
Unda vP = km/sek; vA=km/sek
Javob: vP = km/sek; vA=km/sek
|
vP=?
vA=?
|
|
Dars davomida talabalarga beriladigan masalalar.
Galley kometasi 1910 yilda o’z perigeliy masofasi (0.587 a.b.) dan 54.52 km/sek tezlik bilan, Ikeyi-Seki kometasi esa 1965 yilda o’z perigeliy masofasi (0.0083 a.b.) dan 480 km/sek tezlik bilan o’tdi. Bu kometalar qanday orbita bo’ylab harakatlangan va ular Quyoshga qachon yaqinlashadilar?
Yer va Oy massalarining nisbati 81:1 ga, ular radiuslarining nisbati esa 1:0,27 ga teng. Oydagi erkin tushish tezlanishi nimaga teng?
Uranning massasini Yer massasi birliklarida Oyning Yer atrofidagi harakatini Titaniyaning Uran atrofidagi harakatiga solishtirish orqali aniqlang. Titaniyaning aylanish davri 8d17h, uning Urandan uzoqligi esa 438 ming km.
Neptun massasini Yer massasi birliklarida Neptun tabiiy yo‘ldoshining harakatidan toping. Yo‘ldosh planetadan 354 ming km masofada 5 sutka 21 soat davr bilan harakatlanadi. Oyning Yerdan uzoqligi 384400 km aylanish davri 27.32 sutka.
Mars massasini Quyosh massasi birliklarida, Fobosning Mars atrofidagi harakati (T=0.31892 sutka, a=9380 km) bilan Marsning Quyosh atrofidagi (T=686.980 sutka, a=227 mln km) harakati nisbatidan aniqlang.
Agarda Quyoshning massasi ikki marta katta bo’lsa, Yer 1 a.b. masofada Quyosh atrofida qanday davr bilan aylangan bo’lar edi?
Do'stlaringiz bilan baham: |