Умумий гигиена ва санитария бйўича ќўлламалар

6. Тўғри эмизиш қоидалари 
 Чақалоқни тез-тез эмизиб туринг 
 Чақалоқни эҳтиёжига қараб, қанча хоҳласа, шунча эмизишингиз лозим 
 Чақалоқнинг бошини ўзингизга қаратилган ҳолатда ушлаб туринг ва у танангизга 
яқин тутилганлигига аҳамият беринг 
 Чақалоқ кўкракка тўғри тутилганлигига аҳамият беринг
 Бола эмаётган пайтда бемалол ҳаракатланиши учун уни бешик ёки таранг 
йўргакдан бўшатиб олинг 
 Болага ҳеч қачон сунъий сўрғич берманг 
8. Кўшимча овқатлар бериш 
Бу зарур: Болани ҳаётининг дастлабки олти ойи давомида она сутидан ташқари бошка 
суюқлик ва озиқ-овқатларни бериб боқиш чақалоқ саломатлигига путур етказиши мумкин. 
Бу вақтда қўшимча суюқлик ва озиқ-овқатларни бериб боқиш боланинг ўсишини 
секинлаштиради ва инфекцияларга мойиллигини оширади. 
Олти ойдан сўнг бола организми қўшимча озиқ-овқатларни қабул қила олади. 
Аммо, ўғил ва қиз болаларни икки ёшгача эмизиш тавсия қилинади. 
Оилани соғлом равишда шакллантириш усуллари. Контрацепция. 
Фарзанд кўришни кечиктирмоқчи бўлсангиз, мавжуд бўлган бир нечта ҳомиладорликдан 
сақланиш услубларининг бирини танлашингиз мукин. 
Масалан, контрацепция усулларини қўллаш қуйидаги ҳолларда ҳомиладорликни келтириб 
чиқарадиган жиддий оқибатларнинг олдини олади: 
 Жуда эрта фарзанд кўриш: 16 ёшга тўлмаган аёлларда тос яхши 
ривожланмаганлиги сабабли туғруқ қийин ўтиши ва узоқ вақт давом этиши ва 
турли асоратлар қолдириши мумкин. 

---

 Жуда кеч фарзанд кўриш: Тиббий муаммолари бўлган ёки кўп бола туққан катта 
ёшли (35 ёшдан ошган) аёллар учун фарзанд кўриш жуда хавфли бўлиши мумкин. 
 Фарзандлар орасидаги давр жуда қисқа бўлса: Туғруқдан сўнг аёл организмнинг 
тикланиши учун ҳомиладорликлар орасидаги давр етарли бўлиши керак (2-3 йил).
 Кўп бола туққан бўлса: 4-дан ортиқ фарзанд кўрган аёлларда қон кетиши каби 
бошқа муаммолар туғруқдан олдин ва кейин жиддий асоратларни келтириб 
чиқариш хавфи бор.