Умумий физика курсининг «Молекуляр физика» былимини

10-seminar. 
Qattiq 
jismlar. 
Kristallardagi 
fazoviy 
panjaralar, 
simmetriya,  anizotropiyalar  turlari.  Kristallardagi  bog’lanishlar  turlari.  Real 
kristallar.  Kristallardagi  nuqtaviy  nuqsonlar  va  dislokatsiyalar.  Qattiq 
jismning  issiqlik  sig’imi.  Dyulang-PTI  qonuni.  Qattiq  jismlarni  issiqlikdan 
kengayishi.  Issiqlik  o’tkazuvchanlik,  Videman-Frants  qonuni.        [1]:  §  129, 
135; [2]: § 119, 128; [3]: § 110-114; [9]: § 133, 134, 137; [11]: § 56, 57, 58, 
59; [9]; [10]: § 37; [6] 2.1.14. 
 
                         SAVOLLAR VA TOPSHIRIQLAR 
 
Kristalldagi  bitta  molekula  (atom)ga  to’g’ri  keluvchi  bog’lanish  
energiyasini hisoblang.  Sirtni qanday  bir  xil  ko’p burchaklar bilan  to’ldirish 
mumkin?  Kubning,  oltiburchakli  to’g’ri  prizmaning,  taburetka  stulning 
simmetriya  elementlarini  sanang.  Bitta  va  ikki  o’lchamli  (masalan,  kvadrat) 
ko’rinishidagi  panjaraga  mos  keluvchi  elementar  yacheykani  chizing. 

---

 
78 
Bol’tsman  taqsimotidan  foydalanib,  vakansiyani  nisbiy  zichligini 
temperaturaga  bog’liqligini  baholang.  Qattiq  jism  panjarasidagi  atomning 
bog’lanish    energiyasi  tartibini  va  panjara  davriyligi  tartibini  bilgan  holda 
Yung  modulini  qiyosiy  hisoblashini  keltirib  chiqaring.  Kristall  holatdagi 
sodda moddaning molyar issiqlik sig’imini hisoblang (Dyulang-PTI qonuni). 
Qattiq jismlarning issiqlik o’tkazuvchanlik koeffitsienti formulasini fononlar 
tushunchasini 
kiritishga 
asoslanib, 
gazlar 
issiqlik 
o’tkazuvchanlik 
koeffitsienti formulasi bilan taqqoslang. Nima uchun issiqlik o’tkazuvchanlik 
metallarda yuqori? 
11-seminar.  Suyuqliklar.  Suyuqliklar  tuzilishini  molekulyar-kinetik 
manzarasi. 
Suyuqliklarni 
qovushqoqlik 
va 
elastik 
deformatsiyasi, 
molekulaning  o’troq  vaqti.  Suyuqliklarda  diffuziya  va  qovushqoqlik. 
Suyuqliklarda sirt tarangligi. Laplas formulasi. Ho’llash. Kapillyar hodisalari. 
[ 1]: § 106, 109; [ 2: § 97, 98, 100, 101; [ 3]: § 115, 119; [ 9]: § 87, 88, 93, 
131, 132; [10]: § 54, 55; [ 1]:  12, 14-mavzu; [12]:  1.1, 1.2, 6.1, 6.2, 6.3, 6.4, 
6.5; [7]: § 93; [8] 203-218-betlar; [6] 2.1.15. 
 
         SAVOLLAR VA TOPSHIRIQLAR 
 
Suyuqlik  molekulalari  harakatini  tushuntiring.  O’troq  hayot  vaqti  nima 
ekanligini  tushuntirib  bering.  Suyuqlik  yoki  amorf  qattiq  jismlardagi 
deformatsiyaning  qovushqoqlik  yoki  elastiklik  xarakteri  deformatsiyalovchi 
kuchlarning  ta’sir  vaqtiga  qanday  bog’liq?  Suyuqlik  molekulalarining 
bog’lanish    energiyalarining  qiymatidan  kelib  chiqib,  sirt  taranglik 
koeffitsientini 
hisoblang 
(baholang). 
Sirt  taranglik 
kuchi  qanday 
yo’nalganligini tushuntiring. Laplas formulasini keltirib chiqaring. Kapillyar 
bo’yicha suyuqlikni ko’tarilish balandligini keltirib chiqaring. 
12-seminar.  Aralashma  va  eritmalar.  Raul  qonuni.  Osmos,  Vant-Goff 
qonuni.  Eritmalarning  holat  diagrammasi.  Moddaning  kristallanish 
jarayonida tozalash. [1]: § 124, 126;      [ 2]: § 108, 109; [9]: § 138. 
 
             SAVOLLAR VA TOPSHIRIQLAR 
 
Osmos 
hodisasini 
molekulyar-kinetik 
nazariya 
nuqtai-nazaridan 
tushuntiring.  Nima uchun  Vant-Goff  qonuni  kichik  kontsentratsiyalar  uchun 
va dissosatsiyalanmagan aralashma moddalar uchun o’rinli ?