Умумий физика курсининг «Молекуляр физика» былимини

YOZIB BORISH TARTIBI 
 
Talabaning  daftari  –  uning  faoliyat  ko’zgusi  hisoblanadi.  Unga  qarab 
talabaning  fanga  nisbatan  munosabatini,  bilimning  hajmi  va  har 
tomonlamaligi, amalda qo’llashni bilishliligi va hatto uning tabiatining ayrim 
belgilari  –  saranjomligi,  ijrochiligi,  tejamkorligi  va  boshqalari  haqida  fikr 
yuritish mumkin. 
Talabalarning  hammasi  bir  xil  bo’lmaganidek,  bir  xil  daftar  ham 
bo’lmaydi,  lekin  ko’pchilik  daftarlar  ozoda,  pokiza,  xatolari  ehtiyotkorlik 
bilan tuzatilgan bo’ladi; shundaylari ham bo’ladiki, ularni zo’rg’a daftar deb 
nomlaysiz. 
Balki  daftar    kerak  emasdir.  O’quv  materialini  tashkil  etadigan  darslik 
borku.  Yo’q  fizika  darsida  o’qituvchi  tushuntirgan  u  yoki  bu  faktni 
laboratoriya  tajriba  natijalari  va  amaliy  mashg’ulotlarni,  masala  va 
mashqlarni,  uy  topshiriqlarni  mustaqil  o’qish,  mavzularini  yozib  borish 
uchun daftar zarurdir. 
Darslikda  ayrim  material  ko’pincha  qisqartirilgan,  umumlashgan  holda  
beriladi,  ayrim  holat  va  vaziyatlarni  namoyish  qiluvchi  misollar 
chegaralangan  holda  keltiriladi.  O’qituvchi  qiziqarli  ayrim  ma’lumotlarni 
chuqurroq  to’la-to’kis  tushuntirib  beradi.  Bularning  hammasini  daftarga 

---

 
7 
yozib  borish    kerak.  Daftarda  o’qituvchi  reja  yoki  ma’ruzasining  asosiy 
mazmunini yozib borish aqliy mehnat madaniyatini tarbiyalashga, bilimning 
boyishiga  va  bir  vaqtning  o’zida  uch  xil  xotirani:  eshitish,  ko’rish  va 
harakatlantiruvchi xotirani ishlashga majbur qiladi. 
Uy  topshiriqlarining  bajarilishini  yozish  (savollarga,  mashqlarga, 
hisoblanadigan masalalarga va boshqalarga yozma ravishda javoblar) ozoda, 
tushunarli  xusnixat  bilan,  iloji  boricha  o’chirib  to’g’rilanmay  olib  borilishi 
lozim. 
O’qib  chiqilgan  ilmiy-ommabop  kitob  haqidagi  yozuv  quyidagilardan 
tashkil  topgan  bo’lishi    kerak:  muallifning  ismi-  sharifi,  kitobning  nomi, 
nashriyoti va nashr yili, maqolalarda esa muallifning ismi-sharifi, maqolaning 
nomi,  jurnalning  yoki  to’plamning  nomi,  nashr  yili,  jurnal  soni,  betlari 
ko’rsatilgan bo’lishi  kerak. 
Daftarga  yozish  tezligi  so’zlarni  qisqartirish  yo’li  bilan  olib  borishga 
bog’liq,  lekin  yozilganlarni  oson  to’liq  o’qish  uchun  qisqartirishni  asosan 
sifat,  ravishdosh  va  ravishda  olib  borishni  esdan  chiqarmaslik    kerak. 
Qisqartirishni fizikaga xos juda ko’p ishlatiladigan so’zlarda ham olib borish 
mumkin,  masalan,  (a)  atom,  (m)  molekula,  (x-t)  harakat,  (ish-ch)  ishlab 
chiqarish, (t,T) temperatura va boshqalar. Bu usulni qo’llab, yozish tezligini 
oshirishga erishish mumkin, bu esa ma’ruzalarda  kerak bo’ladi.