Umum ped na amal-O`um 13-14

Jaloliddin Davoniyning axloqiy qarashlari. “Axloqi Jaloliy” asari.

Jaloliddin Davoniy (1427-1502) Eronning Davon qishlog`ida tug`iladi. Boshlang`ich ma’lumot olgach, Sherz madrasasida o`qiydi, shu yerda qozilik qiladi. Mudarrislik ham qiladi.

U falsafa, pedagogika, riyoziyot, fikx bo`yicha asarlar yozadi. "Risolayi isboti vojib" (Zaruratning isboti haqida), "Risola-tul-Xuruf" (Harflar haqida risola), "Risoladur ilmul nafs" (Ruhshunoslik haqida), "Axloqi Jaloliy" asarlarini yozgan.

"Axloqi Jaloliy" mashhur bo`lib, madrasalarda o`qitilgan. U 1839 yilda V.Tompson tomonidan ingliz tiliga tarjima qilingan. Asarda ijtimoiy - siyosiy masalalar, axloq - odob qoidalari uz aksini topgan.

U tarbiyada maktab va oila rolini kursatadi. U qo`pol, badjahl muallimlarni tanqid qiladi, u aklli, yaxshi hislatli bo`lish lozim, deydi. Ota bolani jismoniy tarbiyalasa, muallim uni ma’naviy tarbiyalaydi. Oila va maktab tarbiyasini taqqoslaydi, bunda muallimning roli,o`rni yuqoriligini ko`rsatadi.

U kasb - hunar egallashni insoniy fazilat deb biladi.

3-13. chizma

Devoniy insoniy fazilatlarni 4 ga bo`ladi: donolik, adolat, shijoat, iffat. U bularning har biri ichiga ham yana qator fazilatlar kiritadi. U yana sevgini 5 xilga buladi: 1.Ilohiy sevgi. 2. Ota - onaga muhabbat. 3. Muallimning o`ztalabasiga muhabbati. 4. Podshoning fuqarosiga muhabbati. 5. Ilm - ma’rifatga muhabbat. U sevgini ham kamolot belgisi sifatida qaraydi.

Devoniy insondagi yomon xislatlar haqida gapirish bilan birga ularni bartaraf etishga ham maslahatlar beradi. Devoniyning ta’lim - tarbiyaga oid qarashlari hozirgi kunimiz uchun ham g`oyat qimmatli va foydalidir.