Umirtqasiz hayvonlar kelib chiqishida filogenetik bog’liqligi reja : Kirish I. Asosiy qism

Nemertinlar filogeniyasi.
Eng muhim tuzilish belgilariga ко ‘ra nemertinalar kiprikli chuvalchanglarga yaqin turadi. Kiprikli chuvalchanglar singari ular tana bo‘shlig‘i rivojlanmagan parenximatoz hayvonlarga kiradi. Nerv siste­masi asosiy elementlari, ko‘zining tuzilishi, protonefridiy ayirish sistema­si, bir qancha turlarida tuxum hujayrasining spiral maydalanishi bilan ular kiprikli chuvalchanglarga o‘xshaydi. Nemertinalar pilidiy lichinkasining tuzilishi ham ko‘p shoxli kiprikli chuvalchanglaming myullerov lichinkasi- ga o‘xshaydi. Ana shu dalillarga asoslangan holdanemertinalarni kiprikli chuvalchanglardan kelib chiqqan deyish mumkin.
Qon aylanish sistemasi va orqa ichakning rivojlanishi nemertinalar evolyutsiyasining progressiv yo'nalishda borganligini ko‘rsatadi. Lekin xartumning paydo bo‘lishi ulami tor doirada ixtisoslashganligini ko‘rsatadi. Nemertinalar 2 kenja sinfga bo'linadi.

Наг xil nemertinalar.
A -Cerebratulus.
В -Cerebratulusning oldingi uchi. :- xartum, 2 - yon tirqishlar, 3 - og‘iz teshigi
D -Nectonemertes.
E - Malacobdella

Nemertinalaming tuzilishi.
A - oldingi qismining bo'ylama kesmasi sxemasi,
В - ko‘ndalang kesmasi: 1 - hartumi chiqadigan teshik, 2 - qorin nerv gangliysi, 3 - og‘iz teshigi, 4 - halqum, 5 - tana ichiga tortilgan hartum, 6 - hartum qini bo‘shlig‘i, 7 - bosh gangliysi, 8 - epidermis, 9 - halqa muskullar, 10-jinsiy teshik, 11 -tuxumdon, 12-ko‘ndalangmuskullar, 13-yon nerv, 14 - yon qon tomiri, 15 - ichak, 16 - parenxima, 17 - orqa qon tomiri.
Tikanboshlilar filogeniyasi
Tikanboshlilar filogeniyasi to‘g‘risidagi eng eski nazariya ulami yassi chuvalchanglar bilan yaqinlashtiradi. Xartumni sestodlar skoleksiga o‘xshashligi, hazm qilish sistemasining bo‘lmasligi, ayirish sistemasining protonefridiy tipida boiishi, nerv sistemasidaortogen belgilarining bolishi ana shundan darak beradi. Lekin yopishuv organlarining tuzilishi va ichakning yo‘qolib ketishi ulami parazit yashashi bilan pay do bo'lgan konvergent bel- gilar hisoblanadi. Tikanboshlilarga yassi chuvalchanglardan mustaqil holda kelib chiqqan va tor doirada ixtisoslashgan hay vonlar tipi sifatida qaralishi lozim. Ular hayvonot dunyosining uchi berk shoxchasi hisoblanadi.

Tikanboshlilaming tuzilishi.
A -urg‘ochi.
В-erkak: 1 - hartum, 2 - hartum qini, 3 - lemniska, 4-qin muskullari, 5-ligament, 6-tuxum, 7-bachadon qo‘ng‘irog‘i, 8 - bachadon, 9 - qin, 10 - jinsiy teshik,
11- bosh gangliy, 12 - nerv stvoli, 13 - urug‘donlar, 14-urug‘ yo'llari, 15 -sement bezlari, 16-protonefridiy, 17 - kuyikish organi, 18 - kuyikish xaltasi