Umaraliyeva eliza yigitaliyevna

Fazoviy bo’shliq va atraktorlar

Evalutsion dinamik sistemalarning boshlang’ich sharti qanday bo’ladi? tahminan dinamik sistemalarda evalutsiya vaqtlari x,y… lardan kelib chiqqanini “uchratish” mumkin. Koordinatani taxminan bir muncha bo’sh maydon tomonga yo’naltiramiz. Unga fazoviy bo’shliq degan nom berish qabul qilingan “dinamik sistemaning boshlang’ich vaziyati vazifasi” farazimiz amal qilish uchun endi nuqtada fazoviy bo’shliq vazifasini ko’rib chiqaylik. Vaqt “kiritamiz” Diskret akslantirishdagi sistemalarni ta’riflasak ya’ni akslantirish Eno va harakatlanayotgan shar masalalarida fazoviy bo’shliqda har bir nuqtani tasvirlashda interatsion uyg’onish“sakrash” sodir bo’ladi.

Dinamik sistemalarning barcha vazifalari, evalutsiya vaqtida va evalut-siyani harakterlaydigan barcha informatsiyaga ega bo’lsak bu boshlang’ich shart-sharoitlarni tekshirishga va kuzatishga imkon beradi. Hozirgi zamon kompyuterlarida vazifani bajarsak, ushbu prosessda geometrik ko’rinishlarni aniq xech qanday xatoliklarga yo’l qo’ymay xosil qilamiz.

Endi sistemani bir qancha boshlang’ich vaziyatlarini ko’rib chiqamiz. Fazoviy bo’shliq birinchi nuqtani uyg’onishini tasvirlaydi va bu to’liqligicha “bulut” ko’rinishida bo’ladi. “Kiritilgan” vaqt xamma “sakrashlar” ko’rsatiladi. Kompyuter modellashtirishni tushungan holda ma’lum vaqt oralig’ida bulut ustida “fotosuratni” bir onda yaratish mumkin. O’shanda ekranda evalutsion bulutlarni kuzatish mumkin bo’ladi.

Kompyuter modellashtirishga o’taylik. Sakrashlardagi akslantirish Enoda sistemani tadqiq qilish sifati:

λ (1.3)

(1.4)

va-parametrlar. Rasm.2da fazoviy yassi nuqtaning bir onda bulutli “fotosurat” ko’rinishi tasvirlangan.

“Kompyuter multipikatsiyasi“ rejimidagi nuqta tasvirlangan evalutsion bulutga diqqat bilan qarasak kompyuterdagi xamma ish qulay ekanligini ko’ramiz.

Xususan kompyuter modellashtirishdagi muhim rezultatlar 17-rasmda tasvirlangan, bulutdagi nuqtalar tasviridagi obyekt bir oz chegaralangan ya’ni “kondensiruyetsyalangan”.Bunga atraktorlar deb nom beramiz (attrait ingilizcha so’zdan olingan bo’lib-prityarivat degani). Dinamik sistemalarda atraktorlarga ega bo’lamiz va ularga “Kondensatsiya “ deb nom beramiz.

“Kondensatsiya” jarayonida tasvirlangan nuqta atraktorni bir oz vaqt band qilinadi.

Rasm 2. Eno akslantirishi uchun fazalar fazosidagi attraktor

Rasm.2 dan ko’rinib turibdiki, nuqtalar orqali tasvirlangan natijalar murakkab strekturaga ega bo’ladi.

3.