Ulıwma orta bilim beriw mektepleriniń 7-klası ushın sabaqlıq

4.
 
Joqarıdaǵı gáplerde qanday 
almasıq túrleri ushırasadı?

---

213
5. Seplenip kelgen almasıqlar qaysı seplikte tur?
6. Qanday fonetikalıq ózgerislerge ushıraǵan?
Jaz keldi. Apam jıl qusınday jıldaǵı keletuǵın waqtında kelip jetti. Úkem 
ekewimizdiń quwanıshımızda shek bolǵan joq. Biraq bizlerdiń bul quwanıshımız 
kópke barmay-aq tús kórgendey tarqalıp ketti. Nege ekenin bilmeymen, qápelimde 
kempir apam úyine ketti de qaldı. Keterinde állekimge ókpelegendey bir nárselerdi 
aytıp, jawlıǵınıń ushı menen kózlerin súrtip atırǵanı ǵana yadımda bar.
Men apamnıń bul kóz jas tógip qamsıǵıwınıń sırın soń túsindim. Úlken adamlar 
da geyde baladay ókpeshil boladı eken...
7. Joqarıdaǵı gáplerde feyildiń ótken máhál formaları bar ma? Olar qalay 
bildirilgen? 
Sol kúni ol onlaǵan adım aralıqtıń arqasınan eki, qublasınan eki 
qazıq
qaǵıp, 
olarǵa domalaq kórik kesektey awırıq jip toplarǵa oralǵan hár qıylı reńdegi 
sabaqlardan iyirilip toqılǵan basqur jiplerin kerip tartıp, sol aralıqlarda jelige 
baylanǵan qulınlarday órden-ıqqa shapqılap, jelip-jortıp, qılısh-tayaqların tınımsız 
qıymıldatıp, 
páyik bolıp
basqur toqıwǵa kirisip ketipti. Óz óneriniń qızıǵına berilip 
ketkeni sonshelli, «balam, hesh jaqqa ketpey tura tur» dep Asandı da qasınan 
bir eli
jazdırmaptı. Aq, sarı, kók, jasıl, qızıl reń jiplerdi qazıqtıń ana bası menen mına basına 
aylandırıp orap juwıra beriw Asannıń da janına tiyip ketipti. Onıń ústine, kóshede 
oynap atırǵan balalarǵa qosılmaqshı bolıp 
ańsarı da awıp turǵan
qusaydı...
8. Joqarıdaǵı abzacta qızıl menen berilgen sózler qanday mánilerde 
kelgen? 
– Balam, úyge barıp bir shaynek shay alıp kel, – depti usı waqıtları kempir apam 
azmaz dem alǵısı kelip. 
– Sen, kempir, óziń qalay-qalaysań!? Bárha meni hár jaqqa jumsaǵıń keledi de 
turadı. Úyińe qaytsesh, búyerde júre bergenshe! – depti sonda gejirligi tutqan Asan da 
túyeden postın taslaǵanday etip.