Ulıwma orta bilim beriw mektepleriniń 7-klası ushın sabaqlıq

Tapsırma 4.8. 
Sorawlarǵa juwap beriń.
1. Alpamıs penen Ábdibaydıń jarasıwına ne sebepshi boldı?
2. Urısıw hám jarasıwǵa baylanıslı qanday waqıya yamasa gúrrińlerdi bilesiz?
 
Tapsırma 4.9. 
Tekst mazmunınan hám qosımsha óz betińizshe oqıǵan 
ádebiyatlarıńızdan paydalanıp «Suw-tirishilik tiykarı» degen temada óz 
pikirlerińizdi jazıń.
?
?

---

221
BILIMIMIZDI TEKSEREMIZ. BAQLAW JUMÍSÍ USHÍN 
TAPSÍRMALAR
 
1-tapsırma
Sónbeytuǵın poeziya juldızı bolǵan I.Yusupov bir ǵana «Qaratal» qosıǵı 
arqalı Watandı, ana-jerdi, tábiyattı, balalıqtı táriyiplep bergen. «Qaratal» 
qosıǵı kem ushırasatuǵın eki qatarlı sóz dizbeklerinen quralǵan. Bul qosıqtıń 
bayanlaw usılına qarasaq, ápiwayı qarataldı súwretlegendey kórinedi. Biraq, 
tiykarǵı ideyası – Watan teması, onıń gózzal tábiyatı bolıp esaplanadı. 
1. Ne ushın shayırdı «juldız»ǵa teńep, usı sóz benen ataǵan?
2. Bul sózdiń kórkemliliktiń payda bolıwında áhmiyeti qanday?
3. Shayırdı basqa qanday kórkem teńewler menen beriwge boladı?
Yaǵnıy:
Maǵan tuwısqan hár shıbıǵıń hám búrtikleriń, 
Seniń astıń – kindigimnen qan tamǵan jerim. 
Shayır bul qosıq qatarlarında kishkene náldiń úlken terek bolıp, shaqaları 
kóklerge kóterilip, hár báhárde búrtik shıǵıwın súwretlegen. Al, biz Ózbekstandı 
qaratal tımsalında kóretuǵın bolsaq, jas nálsheler bir jerge bir maqsette toplanıp, 
Watanımızdı rawajlanıw shoqqısına kóteriw ushın bir jaǵadan bas, bir jeńnen qol 
shıǵarıp alǵa talpınbaqta. Bunda bizge súyew bola alatuǵın nárse – bul bilim bolıp 
tabıladı. Shayır bul tuwralı:
4. Siz bul qatarlardı qalay táriyiplegen bolar edińiz? Táriyiplewde 
«tuwısqan» sózine kóbirek itibar qaratıń. 
Aydınında aq shabaqtay júzdim bilimniń ,
Kóp jerlerin araladım paytaxt elimniń. 
Haqıyqatında da, bilimli insan dúnya gezip, ómir soqpaǵınan óz jolın tańlap 
aladı. Ayaziy de qarataldıń sayasında Pushkin, Berdaqtıń shıǵarmaların oqıp, iláhiy 
kúsh alǵanlıǵın kóre alamız. Óytkeni, biz xalıqtı teńiz tımsalında kórsek, shayırdı sol 
teńizden balıq izlegen insan sıpatında tán alamız. Nege deseńiz, teńiz balıqsız, balıq 
teńizsiz jasay almaytuǵınday Ibrayım Yusupov ta bilimsiz ómir keshire almaydı. 
Sonıń ushın da, qarataldıń bekkemligi jaslardıń bilim alıwında dep oylayman.