Улуғмуродов н. Х

Kimyoviy – texnologik jarayonlarni avtomatlashtirish 
Hozirgi vaqtda kimyo va ozik-ovkat sanoatining ko‟pchilik tarmoqlarida uzluksiz va davriy 
ishlovchi turli xil reaktorlardan foydalaniladi. Uzluksiz ishlaydigan reaktorni avtomatlashtirish 
sxemasi (20.7-rasm)asosiy rostlanuvchi parametrlardan biri apparatdagi pH muhit hisoblanadi. pH 
rostlash sistemasiga datchik 4-1, uziyozar asbob 4-2, rostlagich 4-3 kiradi. Sistema rostlovchi 
ta‟sirlarning ikki turi bilan ishlashi mumkin, ulardan biri –kislota xossasiga ega okim (IM-4-6, 4-5). 
4-rasm. 
Uzluksiz ishlaydigan reaktorni avtomatlashtirish sxemasi. 
Uzluksiz jarayon uchun uziga xos vazifa bo‟lib berilgan yuklanishini ta‟minlash hisoblanadi. 
Uni kirish okimining sarflanishini sarf datchigi 1-1, uziyozar rostlovchi asbob 1-2, IM-1-3 yordamida 
rostlash bilan hal qilish mumkin. Reaktordasatx chiqish okimining sarflanishini rostlash bilan 
ta‟minlanadi, satxni rostlash esa apparatga kirishda okim sarfini o‟zgartirish bilan ta‟minlanadi. 
Sxemada muhit temperaturasini issiklik agentining sarfini o‟zgartirib avtomatik rostlash kuzda tutiladi( 
datchik 2-1, uziyozar rostlovchi asbob 2-2, IM 2-3). 
Davriy ishlovchi reaktorlarda jarayonning turiga bog‟liq xolda butun sikl davomida doimiy pH 
kattalik beriladi, boshqa xollarda esa u vaqtning funksiyasi eki apparatdagi muhitning biror 
ko‟rsatkichi bo‟ladi.
 
 
 
 

---

188 
 
 
O’zlashtirish uchun savollar. 
 
1.Adsobsiya jarayoni nima? 
2.
 
Absorbsiya jarayoni ob‟ekti qanday avtomatlashtiriladi? 
3.
 
Kuritish jarayoni ob‟ektini avtomatlashtirish qanday bo‟ladi? 
4. Kimyoviy – texnologik jarayonlar qanday avtomatlashtiriladi?