«Улы7ма техникалы3 п1нлер» кафедрасы о3ыты7шыларыны4 2011-2012- о3ы7 жылыны4 ы-ярым жыллы2ында 5тету2ын саба3лар кестеси

Ómir qáwipsizligi - bul insannıń kúnlik iskerligi, dem alıwı hám jasaw tárizi bolıp tabıladı.

Insannıń ómiri processinde onı qorshap turǵan átirap ortalıq menen úzliksiz baylanısda boladı hám usınıń menen birge mudamı onı qorshap turǵan ortalıqqa baylanıslı bolıp kelgen hám sonday bolip qola beredi. Insan sol sebepli de ózin qorshap turǵan átirap -ortalıq esabına azıq-awqat, hawa, suw, dem alıw ushın zárúr materiallıq zatlar hám basqalarǵa bolǵan zárúrligin qánaatlandıradı.

Átirap-ortalıq- bul insandı qorshap turǵan ortalıq bolip, insannıń turmıs iskerligine, onıń den sawliǵi hám nasline tuwridan tuwri, birden urınba yamasa aralıqtan tásır etiwge qábiletli faktorlardıń ( fizikalıq, ximiyalıq, biologiyalıq, informatsion, sociallıq ) shártli jiyindisi bolıp tabıladı.

Insan hám átirap –ortalıq úzliksiz óz-ara tásirde bolıp, turaqlı háreketdegi «Insan - átirap ortalıq» sistemasın quraydı. Dúnyanıń evolyutsion processinde bul sistemanı qurawshılar úzliksiz ózgerip bardı. Insan joqarı dárejede jetilistiriwdi, jer sharınıń xalqı jáne onıń aǵımı ósdi, jámiyettiń sociallıq tiykari ózgerdi. Átirap -ortalıq ózgerdi: insan ózlestirgen jer ústi hám jer astı aymaǵı úlkenlesdi; tábiy tábiyat ortalıǵı insaniyat jámiyetiniń ósip baratırǵan tásirin basdan keshirip atır, insan tárepinen jasalma jaratılǵan maishiy, qala hám islep shıǵarıw ortalıǵı payda boldı.

Tábiy ortalıq ózi jetilisken bolıp, insan qatnasıwisiz ǵáresiz bóla aladı hám rawajlana aladi. Insan tárepinen jaratılǵan basqa barlıq bolmıs ortalıǵı ǵáresiz rawajlana almaydi hám olar payda bolǵanınan keyin góneriwge hám jemiriliwshi zatlar bolıp tabıladı.

Insaniyat óziniń dáslepki rawajlanıw basqıshında tábiy átirap -ortalıq penen óz-ara uyqas háreket etken. Átirap -ortalıq tiykarınan biosfera, jer astı, gallaktika hám sheksiz álemnen shólkemlesken.