«Улы7ма техникалы3 п1нлер» кафедрасы о3ыты7шыларыны4 2011-2012- о3ы7 жылыны4 ы-ярым жыллы2ында 5тету2ын саба3лар кестеси

Tiykarǵı sorawlar :

1. Ómir qáwipsizligi miynetti qorǵaw tarawindaǵı mámleket siyasatı

2. Miynetti qorǵawdı basqarıw, finanslıq támiyinlew

Tayansh sózler: mámleket siyasatı ; miynetti qorǵaw ; múlk; statya ;prokratura; mámleket qadaǵalawları ; Gosgortexnadzor; basqısh ; cex; sanaat ; finanslıq támiyinlew; norma.

1. Ómir qáwipsizligi miynetti qorǵaw tarawindaǵi mámleket siyasatı

Ǵárezsizligimizdiń dáslepki kúnlerinen insan ómir qáwipsizliginiń ajıralmaytuǵın bólegi bolǵan miynet etiwi sharayatın jaqsılaw, onıń nızamlı tiykarların bekkemlew Mámlekettiń ústin turatuǵın jumıslarınan etip belgilendi.

Bul tarawda alıp barılıp atırǵan jumıslar birinshiden , bar adamgershilik, ǵamxorlıq hám puqaralardiń den sawlıǵın-salamatlıǵın, paraxatshiliqti, párawanlıǵı maqsetinen kelip shıǵadı.

«Miynetti qorǵaw tuwrısında»gi Nızamda mámleket siyasatında ayriqsha belgilep berilgen.

Miynetti qorǵaw tarawındaǵı mámleket siyasatı (4-statiya ) sonday

delingen:

- kárxananıń islep shıǵarıw iskerligi nátiyjelerge salıstırǵanda xızmetkerdiń turmısı

hám den sawliǵinin ́ ústinligi;

- miynetti qorǵaw tarawındaǵı iskerlikti ekonomikalıq jáne socialliq siyasatti

basqa jónelisler menen muwapıqlashtirip barıw ;

- múlk hám xojalıq júrgiziw formalarınan qaramastan barlıq kárxanalar ushın

miynetti qorǵaw tarawında birden-bir tártip - qaǵıydalar belgilep qoyıw ;

- miynettiń ekologiya tárepinen qáwipsiz sharayatların jaratılıw hám jumis

orinlarında átirap ortalıq jaǵdayı úzliksiz qadaǵalaniwin támiyinlew;

- kárxanalarda miynetti qorǵaw talapları barlıq jerde orinlaniwin baqlaw ;

- miynettiń qorǵawdıń qarji menen támiyinleniwinde mámlekettiń qatnasıwı ;

- joqarı hám orta arnawlı oqıw orınları miynet qáwipsizligi boyınsha qánigeler tayarlaw ;

- qáwipsiz texnikasi, texnologiyalar hám xızmetkerlerdiń qorǵaniw quralları islep

shıǵilıwı hám engiziliwin xoshametlew;

- pán, texnika jetiskenliklerinen hám de miynetti qorǵaw boyınsha watanımız hám sırt el aldıńǵı tájiriybesinen keń paydalanıw ;

- islewshilerdi arnawlı kiyim hám ayaq kiyim, jeke qorǵaw quralları, parxez

awqatları menen biypul támiyinlew;

- kárxanalarda miynettiń salamat hám qáwipsiz shárt - sharayatların jaratılıwma

kómeklesiwshi salıq siyasatın júrgiziw;

- óndiristegi hár bir baxitsız hádiyseni hám hár bir kásip keseligini tekserip shıǵıw hám de esapqa aliwdıń hám sol tiykarda óndiristegi jaraqatlaniwlar hám de kásip keselliklerine shalınıwlar dárejesi haqqında xalıqtı xabarlı qılıwdıń májburiyligi;

- óndiristegi baxitsız hádiyselerden jábirlengen yamasa kásip keselligine jolıqqan islewshilerdiń máplerin sociallıq qorǵaw ;

- kásiplik awqamlar hám basqa jámiyetlik birlespeleri, kárxanalar hám bólek

shaxslardiń miynetin qorǵawdı támiyinlewge qaratılǵan jumislardi hár tárepleme qollap -quwatlaw;

- miynetti qorǵaw mashqalalarin sheshiw waqitında xalıq aralıq sheriklikti jolǵa qoyıw principlerine tiykarlanadı.

Mámleket siyasatın alip barıwda, álbette, jámiyetshilik, túrli jámiyetlik birlespeleri qararları, pikirlerin inabatqa alıw nızamlı qorǵalǵan.

Atap aytqanda, nızamnıń «Jámiyetlik birlespeleriniń miynetti qorǵaw máselelerine tiyisli qararlarin islep shıǵıw hám qabıllawda qatnasıwı» (6 -statiya ) tómendegishe ańlatiladı :

Kárxanalar, qánigeler, puqaralar miynetin qorǵaw máselelerinsheshiw ushın Ózbekstan Respublikasınıń jámiyetlik birlespeleri haqqindaǵı nızamına muwapıq ámel etetuǵın jámiyetlik birlespelerine agza boliwi múmkin.

Mámleket hám xojalıq basqarıwı keńseleri, baqlaw keńseleri, sonıń menen birge, kárxanalar bul birlespelerge hár tárepleme jardem kórsetedi hám de miynetti qorǵawdı támiyinlew máseleri boyınsha qararlar tayarlaw hám qabıl qılıwda, olar islep shıqqan qaǵıydalar hám usınıslardi esapqa aladı.