«Улы7ма техникалы3 п1нлер» кафедрасы о3ыты7шыларыны4 2011-2012- о3ы7 жылыны4 ы-ярым жыллы2ында 5тету2ын саба3лар кестеси

Ulıwma túsinikler

Órt – janıwshı zattıń hawa kislorodı yamasa basqa oksidleniwshi zat penen oksidleniwiniń tez keshetuǵın ximiyalıq reaktsiyasi bolıp, bunda jalın hám ıssılıq bólinip shıǵadı. Janılǵınıń kóp bólegin qurawshı uglerod tolıq janǵanda karbonat angidrid payda boladı. Eger kislorod jeterli bolmasa, karbonat angidridnen tısqarı, jáne janıwı múmkin bolǵan uglerod (II) oksidde payda boladı. Janıw payda bolıwı ushın janıw tezligi ajıralıp shıǵıp atırǵan ıssılıq muǵdarınıń qorshaǵan ortalıqqa tarqalıp atırǵan ıssılıq muǵdarınan artıq bolıwın ta`miyinlewshi ha`m janıw shegarasında temperatura janıwshı zattın` ha`mme jan`a bo`limlerinin` ot alıwına tayarlanıwı ushın jeterli bolıwı kerek. Janıwshı suyıqlıqtın` o`rt alıwı ushın onın` temperaturası sonday bolıwı kerek, sırtındag`ı hawada janıwshı suyıqlıq puwının` kontsentratsiyası jeterli da`rejede bolsın.

Órt alıw — jergilikli qızıw na`tiyjesinde janıwshı zattın` (onın` puw ha`m gazlerinin`) turaqlı janıwı. O`rt alıwg`a janıwshı zattın` jalıng`a yamasa shoq bolg`an denege tiyiwi sebep bolıwı mu`mkin.

Shaqnaw — janıwshı zattın` puwı menen hawa yamasa kislorod aralaspasının` jalıng`a, elektr ushqınına yamasa qızg`an denege tiyiwi na`tiyjesinde tez janıp tawsılıwı. Shaqnawda qısılg`an gazler payda bolmaydı. Puwlar o`rt alıwshı aralaspası payda qılatug`ın en` to`men temperatura shaqnaw temperaurası delinedi. Bunnan joqarı temperaturada qısqa mu`ddetli shaqnaw bolmastan janıwshı zat o`rt alıwı mu`mkin.

Partlaw — zattın` bir jag`daydan ekinshi jag`dayg`a ju`da` tez o`tiwi (partlap janıwı) bolıp, bunda ko`p mug`darda energiya bo`linip shıg`adı ha`m ko`p mug`darda qısılg`an gazler payda boladı, bul qısılg`an gazler jemiriliwge alıp keliwi mu`mkin. Partlawda payda bolatug`ın janıwshı gaz ta`rizli o`nimler hawag`a tiyip, ko`binshe o`rt alıwı ha`m bunın` aqıbetinde jang`ın kelip shıg`ıwı mu`mkin.