|
Tormozlaw apparatı. Tormoz apparatı háreketlenip atırǵan mashinalardı, úskeneler bólimlerin kóterilip atırǵan yamasa túsirilip atırǵan júklerdi demde toqtatıw ushın qollanıladı. Ayırım mashinalardiń jumısshı shólkemleri úlken massa hám chastotalı aylanıwǵa iye boladi hám de olar óz inertsiyasi menen uzaq waqıt aylanıwı múmkin. Bul bolsa óz gezeginde olarǵa xızmet kórsetip atırǵan jumısshılarǵa qáwip tuwdıradı. 3.-keste
Qáwipli elementtiń jaylasıwına baylanıslı túrde tosqınlıqlardıń bálentligi, mm (mámleket standartı boyınsha ) 3.-keste
Qáwipli elementlerdiń
jaylasiw bálentligi
|
Qorǵaw tosiǵiniń bálentligi,
|
|
2400
|
2400
|
2000
|
1800
|
1600
|
1400
|
1200
|
1000 /a kem
|
|
Qáwipli elementten tosıqqacha bolǵan aralıq, b
|
2600
|
100
|
100
|
100
|
100
|
100
|
100
|
100
|
100
|
2400
|
|
100
|
100
|
150
|
150
|
200
|
200
|
200
|
2200
|
|
250
|
350
|
400
|
500
|
500
|
600
|
600
|
2000
|
|
|
350
|
500
|
600
|
700
|
900
|
1100
|
1800
|
|
|
|
600
|
900
|
900
|
1000
|
1100
|
1600
|
|
|
-0
|
500
|
900
|
900
|
1000
|
1300
|
1400
|
|
|
|
100
|
800
|
900
|
1000
|
1300
|
1200
|
|
|
|
|
500
|
900
|
1000
|
1400
|
1000
|
|
|
|
|
300
|
900
|
1000
|
1400
|
800
|
|
|
|
|
|
600
|
900
|
1300
|
600
|
|
|
|
|
|
|
500
|
1200
|
400
|
|
|
|
|
|
|
300
|
1200
|
200
|
|
|
|
|
|
|
200
|
1100
|
Bunday jaǵdaylarda xızmet kórsetiwshi xızmetkerlerdi jaraqatlaniwiniń qáwiplilik dárejesi, tormoz apparatınıń islewi waqıtına baylanıslı boladı.
Háreketlenip atırǵan úskenelerdiń qáwip júz bergende tolıq toqtap qalıw tt waqtın tómendegi elementlerge ajıratıw múmkin.
tt=ti+t2+t3, (16. 3.)
bul jerde ti-avarıya haqqında maǵlıwmat alıw hám operator reakciyası waqıtı ;
t2-tormoz uzatqishlari zvenolarinda signaldı uslanıw waqıtı ;
t3-jumısshı organlardıń tolıq toqtap qalıwıǵa shekem ketken waqıt.
Reakciya waqıtı operatordıń individual qásiyetlerine, bilimine, jasına hám basqalarǵa baylanıslı boladı. Bul waqıt 0, 4 sekunddan 1, 5 sekundga shekem bolıwı múmkin.
Signaldı uzatqıshda uslanıw ( keshigiwi) waqıtı, uzatqısh konstruktsiyasina baylanıslı boladı hám izertlew arqalı anıqlanadı. Onı shártli túrde qabıllaw múmkin; gidravlik uzatqıshlı tormozlar ushın 0, 2 s, mexanik ushın 0, 3 s, pnevmatik uzatqıshlı tormoz ushın 0, 6 - 0, 7 s. Mexanik tormozlardiń tormozlaw waqıtı tormoz valinińaylanıw chastotasına, ólshemlerine, detallari massasına hám tormoz momenti ma`nisine baylanıslı boladı.
Qáwipsizlikti támiyinlew maqsetinde ılájı bolǵanınsha tormozlaw waqtın kemeytiw kerek. Biraq sonı este saqlaw kerek, tormozlaw waqtıniń azayıwı menen dinamikalıq nagruzkalar tez ósedi jáne bul óz gezeginde detallardiń sınıwına alıp keliwi múmkin.
Háreketdegi mashinalardi tormozlawdıń natiyjeliligi qáwip sezilgennen soń onıń tolıq toqtap qalıw jolin ólshemi menen bahalanadı. Traktor hám avtomabillerdin ́ teoriyasınan belgili toqtaw jolin ápiwayı tómendegi kóriniste anıqlama beriw múmkin:
L0 = ( ti+12+ 0, 5 t3) ^:+ ~~~, (16. 4.)
3, 6 254/
bul jerde L0-toqtaw jolı, m; 3 tl-tormozlanǵanda baslanǵısh tezlik, km/soat; fet- tormozlawdıń ekspluatatsion sharayatları koeffitsenti; f-shinaning jer menen tislewiw koeffitsienti.
Eger avtomobil ( traktor) dóńgeleklerinde tormozı joq pritseptitirkep alǵan bolsa toqtaw jolı tómendegishe anıqlanadı.
L„ = ( t, + t2+0, 5 t3) i+4 fi77^+ (16 5)
3, 6 254/ Ga
bul jerde Ga – avtomobil ( traktor) massası, kg; Gn -pritsep massası, kg.
Aralıqtan basqarıw. Texnologiyalıq processlerdi aralıqtan basqarıw miynet qawipsizligi ushın úlken áhmiyetke iye, sebebi bunda jumısshınıń tikkeley qáwipli zonada bolmawi támiyinlenedi.
Islep shıǵarıw procesiniń qasında insanniń bolıwı qıyın yamasa múmkin bolmaǵanda processti aralıqtan basqarıw usılı qollanıladı. Bunda úskenelerge xızmet etiwshi jumısshınıń ( operator ) qáwipli zonadanjeterlishe aralıqta uzaqta bolıwı támiyinlenedi.
Aralıqtan basqarıw zamanagóy sharwashılıq komplekslerinde ( azıq tayarlaw, tezekti shıǵarıw hám basqalarda ), ańsat jalınlanatuǵın yamasa toksik zatlar menen ( boyaw jumısları, tuqimlardi ziyanlaw hám basqa.), islegende, parli keptirgishlerde, mıywelerdı keptiriw úskenelerinde ıdıslardı puwlawda hám basqa orınlarda qollanıladı.
Óziniń tásir etiw principi boyınsha aralıqtan basqarıwdıń tómendegi sistemaları bar:
1. mexanik;
2.gidravlik;
3.pnevmatik;
4. elektron;
5. kombinatsiyalasqan.
Mexanik basqarıw úskeneler basqarıw pul'tinan onsha uzaq bolmaǵan aralıqta jaylasqanda qollanıladı. Eger basqarıw jeterlishe uzaqlıqtan ámelge asırılıwı kerek bolsa basqarıwdıń basqa sistemalarınan paydalanıladı.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
