Uglevodorodlar

Modda berish koeffitsienti.

Gaz fazasidagi modda berish koeffitsienti quyidagicha β_u topamiz:

 ^D 
_{ l }0,47

у

y

y
  0,167 ^{ y }  Re^0,74  Pr^{/ 0,33}^{ }
, (3.15)

 ^dэ   ^dэ 
Bu erda: D_u –CO₂ ning gazdagi o’rtacha diffuziya koeffitsienti, m²/s; Re_u – Nasadkadagi gaz fazasining Reynolds kriteriysi;
Rr^/_u – Gaz fazasidagi Prandtelning diffuziya kriteriysi; μ_y = 0,015^.10^-3Pa^.s – gaz qovushqoqligi:
l = 0,1m – Nasadka balandligi. Zaruriy kattaliklarni aniqlaymiz.
Gazdagi SO₂ diffuziya koeffitsientini quyidagicha aniqlaymiz:

г
4,310^8 Т ^{3/ 2}

СО₂
D_y 
Р  ^{1/ 3}
_{ }1/ 3 _^{2 }
, (16)

Son qiymatlarini mos holda keltirib quyidagini olamiz:

D_y 
4,310^8  293^{3/ 2}


2
 1,2810^5


м² / с

0,1 34,0^{1/ 3}  29,0^{1/ 3} 
Nasadkadagi gaz fazasining Reynolds kriteriysi:

Re_y
   d_э   _y
   _y
 0,95 0,0481,19 _{ 5024} 0,72 0,01510^3

Nasadkadagi gaz fazasining Prandtel kriteriysi:

Pr^/ 

y _

Modda berish koeffitsienti:

 _y
y  D_y
 0,01510^3 1,191,2810^5

 0,98

^ 1,2810^{5 }
 0,1
_0,47

 _у  0,167 ^{
  50240,74  0,980,33 } 
 ^{ 0,017кг / м2  с}

β_u – aniqlaymiz:

_ 0,048 _
 0,048_

β_u = 0,017^. (ρ_u – u_sr) = 0,017^.(1,19-0,019) = 0,02 kg/m^2.s
Suyuq fazaga modda berish koeffitsienti β_x quyidagicha aniqlanadi:

 _Dх 


0,75

/ 0,5

_х  0,0021^{ }  Re _х
Pr_х
, (17)

 _{ пр} 
 
Bu erda: D_x – Yutuvchida SO₂ ning diffuziya koeffitsenti, m²/s;
δ_pr – Suyuqlikdagi plyonkasimon oqayotgan suyuqlik keltirilgan qalinligi, m;
Re_x – Plyonkasimon oqayotgan suyuqlik uchun Reynolds kriteriyasining o’zgartirilgan ya’ni modifikatsiya qilingan ko’rinishi;
Rr^/_x – Suyuqlikdagi Prandtlya diffuziya kriteriyasi. Diffuziya koeffitsientini topamiz:

х
D  7,4 10^12    М ^0,5 
_х
Т


0,6
СО₂
, (18)

Bu erda: M – Yutuvchining mol massasi, kg/kmol; β – molekulalarni hisobga oluvchi parametr;

T – yutuvchi temperaturasi.
Son qiymatlarini qo’yib quyidagini aniqlaymiz:

х
D  7,4 10^12  1 61^0,5 
288
2,0 10^3  34,0^0,6

 1,00310^6 м² / с

Plyonkasimon oqayotgan qatlam keltirilgan qalinligi:

^  ²
_1/ 3
^ 2,0 10^3 2 ^1/ 3

_пр  ^{ х }  ^
  5,8310^4 м



2

2
_ _х  g _ ^1015
9,81^


Reynolds kriteriysining modifikatsiyalangan ko’rinishi echimi:

Re_х
 4 U   _{х }
а  _х
4  22,6 10^4 1015


60 2,0 10^3

 76,5

Prandtlning diffuzion kriteriysi:
_/ 

2,0 10^3


Pr  ^х   1,97

х

х
^х  D 10151,00310^6

Son qiymatlarini keltirib quyidagini olamiz:
^1,00310^{6 }
0,75
0,5


4 2


_х  0,0021^ _{5,83104}
^  76,5

1,97
 7,6 10
кг / м  с

Hisobni bajarish uchun olingan β_x quyidagicha:
β_x = 7,6^. 10^-6(ρ_x – s_xo’r) = 7,6^. 10^-6(1015-20,1) = 0,756 kg/m^2.s

(8) formulaga qo’yib gaz fazasining modda berish koeffitsentini aniqlaymiz:

К_у 
1
1 _
0,017

2

0,756

 0,0162

3. Modda o’tkazish yuzasi hamda absorber balandligi.

Absorberda modda o’tkazish yuzasini topamiz (1):

_{F } 0,7
0,0162 0,079

 546,9м²

Modda o’tkazish koeffitsienti uchun nasadka balandligi quyidagicha aniqlanadi:

F

a
^{Н } 0,785 a  d ² 

, (19)

Son qiymatlarini qo’yib quyidagini olamiz:

_{Н } 546,9
0,785 60 2,0²  0,021

 138,2м

Ushbu jarayonni amalga oshirish uchun 4 ta bir - biriga bog’langan skrubber o’rnatilgan bo’lib, ularning har biridagi nasadka 35 m ga teng. Har bir yarusdagi panjaralar soni 25 ga teng va orasidagi masofa 0,3 m. Absorberning nasadkali qismini balanligini aniqlaymiz:

Н  Н  0,3^{ Н}  ^  35  0,3^
35  ^  38,9м

 ¹
^н _ 0,25 l _
 ¹
_ 25 0,1 _

Absorberning umumiy balandligi:
N_a = N_n + Z_v + Z_n = 38,9 + 2,3 + 3,2 = 44,4 m

3. Absorberlarning gidravlik qarshiligi:

Р_а
 Р_с
^10bU , (20)

Bu erda: ΔR_s – quruq nasadkaning gidravlik qarshiligi (aktiv bo’lmagan ya’ni xo’llanmagan kismi);
U – namlash zichligi, m³/m^2.s; b = 119 – koeffitsient.
quruq nasadkaning gidravlik qarshiligi ΔR_s quyidagicha aniqlanadi:

Р_с
   ^Н
d_э
2


 ⁰  
₂ у

, (21)

Bu erda: ω₀ – gaz tezligi, m/s; λ – qarshilik koeffitsienti:

_{ } 6,64
_Re0,375
_ 6,64
₅₀₂₄0,375
 0,27

Bo’sh holatdagi oqimning tezligi:

  ^  ^0,95  1,32м / с
⁰  0,72
Son qiymatlarini keltirib quyidagini aniqlaymiz:

_ 138,2
1,32²

Р_с  0,27 _0,048 
1,19  805,9Па
2

Р_{а
 805,9 10}11922,610^4
 1497,0Па

4. XULOSA

Yengil uglevodorodlarni bug’li katalitik konversiyalash usuli yordamida vodorod ishlab chiqarish texnologik tizimi taxlili va asosiy uskunasini hisoblash mavzusi bo’yicha kurs loyiha ishimni bajardim. Kurs ishimni kirish qismida mamlakatimizda neftgaz-kimya sanoati itsiqbollariga qaratilgan. Texnik qismda gazlarni kimyoviy qayta ishlash, gaz holatidagi parafin uglevodorodlar, suyuq parafin uglevodorodlar, suvdan elektroliz usulda vodorod olinishining nazariy asoslari to’g’risida ma’mumotlarga ega bo’ldim. Hamda texnologik qismda, yengil uglevodorodlardan vodorod olish, uglevodorodlarni katalitik konversiyalash texnologiyasi, absorberlar, ularning ishlash prinsipi va tuzilishi, asosiy ish ko’rsatkichlari, nasadkalar va ularning turlari bo’yicha ma’lumotga ega bo’ldim va o’rgandim. Hisoblash qismida nasadkali absorberning moddiy va issiqlik balansi, gidravlik qarshiliklari va kantsruktiv hisobini bajardim. Kurs loyiha ishimning asosiy maqsadi qilib vodorod ishlab chiqarishiga qaratilgan bo’lib bu borada mutsaqil O’zbekitsonni bugungi kunda texnik iqtisodiy bazasini yaratish uchun ishlab chiqarish tarmoqlarini rivojlantirish kimyo va kimyoviy texnologiyaning o’rni nihoyatda katta. Vodorod metallurgiya va kimyoviy sanoatda va aralash sohalarda keng qo’llanilmoqda. Katta miqdordagi vodorod, ammiak, metanol, karbamid ishlab chiqarishga sarflanadi. Vodorod organik moddalar, sun’iy tolalar ishlab chiqarishda, yog’li kislotalar, yuvuvchi vositalar, bo’yoqlar va farmatsevtik preparatlar, ko’mirdan benzin ishlab chiqarishda, yog’larni gidrogenlashda va neft-gaz kimyo sanoatida asosan neft fraksiyalarini gidroyozalash jarayonlarda ishlatiladi.

Vodorod metallarni qirqish va payvandlash va quvvatli elektr toki generatorlarida sovutuvchi agentlar sifatida va kam uchraydigan metallarni qaytarish yo’li bilan ishlab chiqarishda qo’llaniladi.

V. FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

1. 
   Ўзбекистон Республикаси Призиденти Шавкат Мирзиёевнинг Олий мажлисга мурожатномаси 22 декабр 2017 йил.
   
2. 
   Мирзиёев Ш.М. Буюк келажагимизни мард ва олижаноб халқимиз билан бирга қурамиз. - Т.: “Ўзбекистон” НМИУ, 2017. – 488 б.
   
3. 
   Ўзбекистон Республкасини янада ривожлантириш бўйича Ҳаракатлар стратегияси тўғрисида. - Т.:2017 йил 7 февраль, ПФ-4947-сонли Фармони.
   
4. 
   Жумаев Қ.К. ва бошқалар Нефт ва газни қайта ишлаш корхоналари жиҳоз ва қурилмалари. Тошкент.: Ўзбекистон, 2009 й.
   
5. 
   Фозилов С.Ф., Хамидов Б.Н., Сайдахмедов Ш.М.,Мавлонов Б.А Нефт ва газ кимёси (дарслик).Тошкент «Муҳаррир» нашриёти -2014. 588 б.
   
6. 
   Капустин В.М., Рудин М.Г. Химия и технология переработки нефти. – М.: Химия, 2013. –495 с.
   
7. 
   Mohamed A.Fahim, Taher A.Alsahhaf, Amal Elkilani. Fundamentals of Petroleum Refining. ©2010. ElsevierB.V.
   
8. 
   Ю.Ж. Саломов, С.А. Ғайбуллаев ва Сайфуллаев Ж. Нефт ва газни қайта ишлаш технологияси. Тошкент.: Чўлпон, 2006 й.
   
9. 
   Скобло А.И., Молоканов Ю.К., Требугова И.А. Процессы и аппараты нефтегазопереработки и нефтехимиию – М.: Недра, 2006.
   
10. 
    Соколов Р.С. Химическая технология, т. л.,2 - М.: Владос, • 2005. - 432 с.
    
11. 
    Тимофеев В.С, Серафимов Л.А. Принципы технологии основного органического и нефтехимического синтеза. М.: «Высшая школа». 2003. -536 с.
    
12. 
    http://el.tfi.uz/images/Murojaatnoma_13607.pdf
    
13. 
    him-neft.spb.ru
    
14. 
    http://www.finam.ru/about/copyright/default.asp
    
15. 
    http://www.lukoil.ru/
    
16. 
    mailto:[e-mail]
    
17. 
    mailto:[e-mail]
    
18. 
    mailto:[e-mail]