Uglevodlar. Monosaxarid va disaxaridlar Reja

Ko’patomli spirtlarni ohista oksidlab ham olinadi. Masalan, olti atomli spirtni oksidlash natijasida glukoza olish mumkin:

• Ko’patomli spirtlarni ohista oksidlab ham olinadi. Masalan, olti atomli spirtni oksidlash natijasida glukoza olish mumkin:

Molekulasida uglerod atomi ko’p bo’lgan monosaxaridlar uglerod atomlari soni kam bo’lgan aldozalardan vodorod sianid ta’sirida olinishi mumkin. Bunda aldopentozadan oksinitril olinadi va uni gidrolizlab oksikislotaga aylantiriladi:

• Molekulasida uglerod atomi ko’p bo’lgan monosaxaridlar uglerod atomlari soni kam bo’lgan aldozalardan vodorod sianid ta’sirida olinishi mumkin. Bunda aldopentozadan oksinitril olinadi va uni gidrolizlab oksikislotaga aylantiriladi:

Kimyoviy xossalari.

• Kimyoviy xossalari.
• Monosaxaridlar oson oksidlanadi. Ular ishqoriy yoki neytral muhitda sekin oksidlantirilganda faqat aldegid guruh oksidlanib, oksikislota hosil bo’ladi:
•  
• Monosaxaridlar aldegidlar kabi ,, kumush ko’zgu’’ va Feling suyuqligi bilan sifat reaksiyalarini beradi.

Monosaxaridlar qaytarilganda ko’p atomli spirt hosil qiladi.

• Monosaxaridlar qaytarilganda ko’p atomli spirt hosil qiladi.
• Monosaxaridlarning eng muhim kimyoviy xossalaridan biri ularning mikroorganizm chiqaradigan fermentlar ta’sirida bijg’ishidir. Hosil bo’ladigan mahsulotlarning nomiga qarab monosaxaridlarning nomiga qarab monosaxaridlarning bijg’ishi bir necha turga bo’linadi:
• spirtli bijg’ish

sut kislotali bijg’ish. Bunday bijg’ish glukozaning sut achituvchi bakteriyalarning fermentlari ishtirokida sodir bo’ladi:

• sut kislotali bijg’ish. Bunday bijg’ish glukozaning sut achituvchi bakteriyalarning fermentlari ishtirokida sodir bo’ladi:
•  
• moy kislotali bijg’ish.
•  
• limon kislotali bijg’ish.
•  

Disaxaridlar suvda yaxshi eriydi, shirin tamga ega. Ularning ko’pchiligi yaxshi kristallanadi va aniq molekulyar massaga ega. Tabiatda keng tarqalgan saxaroza ( qamish yoki lavlagi shakari), maltoza ( solod shaksri), sellobioza va laktoza (sut shakari) lar disaxaridlarga misol bo’ladi. Bu disaxaridlarning hammasi umumiy formula bilan ifodalanadi. Disaxaridlar gidrolizlanganda bir xil yoki ikki xil monosaxarid molekulasi hosil bo’lishi mumkin

• Disaxaridlar suvda yaxshi eriydi, shirin tamga ega. Ularning ko’pchiligi yaxshi kristallanadi va aniq molekulyar massaga ega. Tabiatda keng tarqalgan saxaroza ( qamish yoki lavlagi shakari), maltoza ( solod shaksri), sellobioza va laktoza (sut shakari) lar disaxaridlarga misol bo’ladi. Bu disaxaridlarning hammasi umumiy formula bilan ifodalanadi. Disaxaridlar gidrolizlanganda bir xil yoki ikki xil monosaxarid molekulasi hosil bo’lishi mumkin