Uglerod oksidi va vodorod asosidagi sintezlar

Metanol sintez qilish texnologik sxemasi



Metanol sintez qilish texnologik sxemasi:
1-turbokompressor; 2- sirkulyasiyalovchi turbokompressor; 3-adsorber; 7-sovutgich; 8-separator; 9,10-rektifikatsiya kolonnalari; 11-drosselventili; 12-deflegmatorlar; 13-qaynatuvchi;

Metanol ishlab chiqarish Navoiyazot AJning 912 sexida amalga oshiriladi.

912 sex daslabki xomashyoni 909 sex yani asetilenning ishlab chiqarish jaroyonidagi ajralib chiqadigan chiqindi gazidan foydalaniladi.Metanol ishlab chiqarish sexi asosiy to’rtta bo’limga bo’linadi.

1. Tozalash bo’limi

2 .Sintez bo’limi
3 . Rektifikatsiya bo’limi
4. Saqlash bo’limi

Daslabki keladigan chiqindi gaz tarkibi

H2O	0.18%	C2H4	0.32%
H2	60.78%	S	0.62%
CO	28.22%	C2H6	0%
CO2	3.91%
СH4	5.352%
C2H2	0.038%
O2	0.43%
Ar	0.15%

Daslabki keladigan chiqindi gaz 6.5 MPa bosimda, 40⁰ temperatura bilan tozalash bo’limiga keladi. U yerda gaz filtr yordamida qattiq qoldiq (temir qirindilaridan tozalanadi) keyin kompressor yordamida gazning bosimi 23 MPa

temperaturasi esa o’rtacha 108-110⁰ qizdirilib reaktorlarga yuboriladi


CHiqindi gazni tozalash
1.Birinchi va ikkinchi reaktorlar reagent rux asosiy vazifasi gaz tarkibidagi oltingugurtdan tozalash

	Gazning kirishi			Gazning chiqishi
Temperatura		100-130	100-130
Bosim		23	22.1
Hajmi		96700	96700

2.Uchinchi reaktor reagenti mis asosiy vazifasi gaz tarkibidagi C₂H₂ dan tozalash

	Gazning kirishi			Gazning chiqishi
Temperatura		130-200	161.8-231.9
Bosim		21.5	20.9
Hajmi		96700	96345-96337

3.To’rtinchi reaktor reagenti palladiy asosiy vazifasi gaz tarkibidagi C₂H₄ va O ₂ dan tozalash

	Gazning kirishi			Gazning chiqishi
Temperatura		90-180	138.2-227.2
Bosim		20.3	19.7-19.7
Hajmi		96345-96337	95945-95946

Tozalangan sintez-gaz 1-turbokompressorda 5-10 MPa bosimda siqiladi
va sirkulyasiyadan keluvchi gaz bilan aralashtiriladi, uni 2-turbokompressorda ishchi bosim hosil bo‘lguncha siqiladi. Aralashmani 3-chi adsorberdan o‘tkaziladi, u erda temir penta karbinoldan tozalanadi. Bu modda CO bilan jihoz temirini o‘zaro ta’siri natijasida hosil bo‘ladi va reaktorda mayda dispers temir hosil qilib parchalanadi. Bunda CH₄ va CO₂ hosil bo‘lishi reaksiyalari maqsadga muvofiq emas. SHu sababga ko‘ra, shuningdek vodorod korroziyasini oldini olish uchun reaktor legirlangan po‘latdan yasalishi kerak.
Adsorberdan chiqadigan gaz ikki oqimga ajratiladi, bunda birinchi oqim 4-issiqlik almashtirgichda isitiladi va sintez uchun 5-reaktorning tepa tomoniga yuboriladi, boshqa oqim esa 5-reaktordagi katalizator qatlamiga sovuq xolda temperaturani boshqarib turish va isiqlikni sarflari uchun yuboriladi. Gaz yuqoridan pastga qarab katalizator qatlami bo‘ylab o‘tadi va reaktoran chiqqanda uning temperaturasi 30 ⁰C teng bo‘ladi.
Ushbu gazni ham ikki oqimga ajratiladi: birinchi oqim 4-chi issiqlik almashtirgichdan o‘tadi va sintezga kelayotgan xom-ashyoni bir qismini isitishga xizmat qiladi, boshqa oqim esa 6-bug‘ generatoriga yo‘naltiriladi, uning issiqligidan yuqori bosimli bug‘ olishda foydalanladi. So‘ngra gaz oqimlari birlashtiriladi va 7-sovutgichda sovutiladi, u erda metanol kondensatsiyalanadi va 8-yuqori bosimli separatorda gazdan ajratiladi. Separatorning yuqorisidan kelayotgan gaz 2-chi sirkulyasiya kompressorida siqiladi va sintez jarayoniga qaytariladi.
Separatorni pastki tomonidan kelayotgan kondensat atmosfera bosimigacha drossellanadi va 9-chi rektifikatsiya kolonnasida metanol yoqish uchun kelayotgan erigan gazlar va uchuvchan mahsulotlardan (dimetil efiri) ajratiladi. 10-chi rektifikatsiya kolonnasida metanol xaydaladi, bunda metanolning tozaligi 99,95%, chiqimi 95% tashkil qiladi.