Udk 94(4/9) suyunov furqat boyxo’rozovich tarix fani metodologiyasining dolzarb muammolari

 

 

 

 

 

---

3

 

 

                                             KIRISH. 

Kirib  kelgan  XXI  asr  insoniyatning  taraqqiyotida  yangi  yuqori 

texnologiyalari,  axborot  texnologiyalari  davri  bo’lib  insoniyat  taraqqiyotida  tub 

burilishlarni  asosi  bo’ladi.  Bu  yangi  davr  ta’lim  sohasiga  ham  o’zining  ta’sirini 

o’tkazadi  ta’lim  tizimi  doimiy  ravishda  jamiyatning  talab  va  ehtiyojlarini 

qondirishga  xizmat  qilgan.  Hozirgi  kunda  bizning  jamiyatimiz  ham  bozor 

iqtisodiyotiga  asoslangan  demokratik  taraqqiyot  yo’lidan  bormoqda  bozor 

munosabatlariga  asoslangan  jamiyat  yuqori  texnologiyalar  va  axborot 

texnologiyalariga  asoslangan  taqdirdagina  ko’zlangan  natijaga  erishadi.  Shu 

sababli  hozirgi  kunda  milliy  fanimiz  oldida  jahon  fani  yutuqlarini  tahlil  qilish 

o’zlashtirish  hamda  uni  jamiyat  taraqqiyotiga  xizmat  qildirish  dolzarb 

hisoblanadi.  

Yangi  sharoitda  jamiyatda  yuz  berayotgan,  tub  siyosiy,  ijtimoiy-iqtisodiy 

o’zgarishlar  tarix  fanining  sifat  o’zgarishlarini  talab  qiladi  O’tgan  asrning  90-

yillaridan  tarix  fanida  uzoq  vaqt  hukm  surgan  metod  va  metodologiyadan  voz 

kechildi.  Hamda  bu  sohada  yangi  metod  va  metodologiyani  tadqiq  etish  amalga 

oshirish  boshlandi.  Bizning  milliy  tarix  fanimiz  uzoq  vaqt  jahon  tarix  fani 

metodologiyasidan 

ajralib 

qoldi. 

Hozirgi 

kunda 

globallashuv 

va 

integratsiyalashuv  jarayoni  jadal  borayotgan  bir  davrda  O’zbekiston  suveren 

davlat  sifatida  jahon  hamjamiyatida  dadil  qadamlar  bilan  kirib  bormoqda. 

Zamonaviy  ishlab  chiqarish  texnologiyalari,  jahon  fani  erishgan  yutuqlarni 

o’zlashtirish  mamlakatimizning  barqaror  rivojlanishiga  ijobiy  ta’sir  qiladi.  Biz 

boshqa fanlar kabi jahon tarix fani erishgan yutuqlarni o’rganishimiz va ulardan 

tarixiy  tadqiqot  metodologiyasida,  tarixni  o’rganishda  unumli  foydalanishimiz 

hayotiy zaruriyat bo’lib qoladi. 

Shu  jihatdan  qaraganda,  tarixning  mazmun-mohiyatini  tushunish,  anglash 

va  tarixiy  tafakkurga  doir  zamonaviy  yondashuvlarni  ishlab  chiqish,  demak, 

bugungi kunga kelib insoniyat bosib o’tgan zalvarli yo’l orqali o’tmish va hozirgi 

paytdagi  tarixchi  olimlarimiz  va  faylasuflarimizning  xulosalarini  hisobga  olgan 

holda ularga  yangicha yondashish  lozim deb hisoblaymiz. O’tmishda to’plangan 

---

4

 

 

boy  tarixiy  ilmiy  merosni  o’rganish  muhim  ahamiyat  kasb  etadi.  Prezidentimiz 

I.Karimov  takidlaganidek,  ”Ota-bobolarimizning  asrlar  davomida  to’plagan 

hayotiy tajribalari, diniy, axloqiy, ilmiy qarashlarini o’zida mujassam etgan nodir 

qo’lyozmalarini  jiddiy  o’rganish  vaqti  keldi”

1

.    Tarixiy  tadqiqotlarni  ilmiyligini 

ta’minlash,  uning  mazmun-mohiyatini  xolisona  ochib  berish  uchun    biz  nafaqat 

yurtimiz allomalarining asarlaridan balki,  jahon tamaddun sivilizatsiyasiga ulkan 

hissa  qo’shgan  G’arb  faylasuflari,  tarixchilari  asarlarini  tadqiq  va  tahlil  qilish 

orqali  erishishimiz  mumkin.  Tarix  fani  metodologik  muammolarni  chuqur 

o’rganish zamon talabi.