Uchun qulay investitsiya muhitining yaratilgani asosiy omil bo’lib kelmoqda

3.2. Xorijiy investitsiyalar orqali yaqin istiqbolda mintaqa

sanoatini rivojlantirishning asosiy yo’nalishlari

Mintaqani ijtimoiy-iqtisodiy jihatdan rivojlashtirishning muhim omili

sifatida uning eksport salohiyatidan imkon qadar oqilona foydalanish talab etiladi.

Mintaqalarning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishi ko’p jihatdan shu hududda mavjud

bo’lgan resurslar safarbarligi, infratuzilmalarning takomilligi, xo’jalik tizimining

diversifikatsiyalashganligi, raqobatbardoshlik darajasi, innovatsion va

ishbilarmonlik muhiti hamda shular asosida baholanuvchi eksport salohiyatiga

bog’liqdir. Ayni paytda yuqorida sanab o’tilgan omillarning nechog’liq ro’yobga

chiqishi va reallik darajasi mintaqaning investitsion munosabatlarga tortilish

faolligi bilan uzviy bog’liq sanaladi.

Farg’ona mintaqasining potentsial imkoniyatlari eng avvalo, mehnat

resurslarida, ishlov beriladigan yer maydonida, asosiy ishlab chiqarish fondlari

quvvatining birmuncha yuqoriligida va avtomobil yullarining zichligida namoyon

bo’ladi. Respublikada ishlov beriladigan yer maydonining 20 foizi, asosiy

fondlarning 25 foizga yaqini, sanoat ishlab chiqarishining 23,6 foizi, qishloq

xo’jaligi mahsulotlari ishlab chiqarishning 25,7 foizi, YaIMning 16,9 foizi, mehnat

resurslarining 21,2 foizi mintaqa hissasiga to’g’ri keladi. Ayni paytda mintaqaning

respublika investitsion resurslar iste’molidagi ulushi atigi 8,2 foizni (2012 yil),

xorijiy investitsiyalardagi ulushi 4,7 foizni (2010 yil) tashkil etishi o’z navbatida

mintaqa iqtisodiyotida ishlab chiqarish quvvatlarini zamonaviylashtirish sur’atlari

mintaqaning hududiy birliklari va iqtisodiyot tarmoqlarida nomutanosib holda

kechayotganligini ko’rsatadi.

Mintaqa eksport salohiyati va ijtimoiy-iqtisodiy ko’rsatkichlarining hududiy

tarkibining tahlili quyidagi holatlarni aniqlashga yordam berdi. Xususan, mintaqa

tarkibiga kiruvchi Andijon, Namangan va Farg’ona viloyatlarining ijtimoiy-

iqtisodiy rivojlanish darajalari va sur’atlarida nomutanosibliklar mavjud. 2010

yilda mintaqa YaHMining 40,1 foizi Farg’ona viloyatiga, 36,1 foizi Andijon

viloyatiga va faqat 23,8 foizi Namangan viloyati hissasiga to’g’ri kelgan.

---

Demak, mintaqa YaHMda Farg’ona viloyatining hissasi yuqori. Biroq,

YaHM ishlab chiqarishda Farg’ona viloyati yuqori salmoqqa ega bo’lsada, uning

o’sish sur’atlari (105,8 foiz) Andijon (110,5 foiz) va Namangan (112,4 foiz)

viloyatlariga nisbatan past.

Tadqiqot natijalariga ko’ra Farg’ona mintaqasi eksportining hududiy

tarkibida 2000-2010 yillar orasida sezilarli o’zgarishlar sodir bo’ldi. Xususan,

tahlil etilayotgan yillarda Farg’ona viloyatining mintaqa eksportidagi ulushi 47,7

foizdan 31,8 foizga tushib ketdi. Andijon va Namangan viloyatlarida bu

ko’rsatkich mutanosib ravishda 32,5 foizdan 44,9 foizga, 19,8 foizdan 23,3 foizga

ko’tarildi (3.2-rasm).